Читать онлайн книгу "ҲАЁТ ҚОИДАЛАРИ"

?АЁТ ?ОИДАЛАРИ
Ба?ром Бахтиёрович Ниёзматов


Сен, узо? ва?т давомида, “анъанавий таълим менинг барча саволларимга жавоб берди ва катта ?аётга тайёрман” деган иллюзияга ишониб келдинг. Аммо бу ерда ?андайдир хатолик борлигини интуитив ?ис ?илмо?дасан. Диплом сени yзинг хо?лагандек одамга барибир айлантирмади. Бугунги кунда, ?удди бош?алардаги каби сенда ?ам алла?ачон шаклланиб бyлган ва yзига хос дунё модели мавжуд. Бу билим, дунё?араш, эъти?од, кyрсатмалар, фикрлаш тарзини yзида мужассам этувчи моделдир. ?а, сен кyпгина ?оидаларни биласан, аммо ?аммасини ?ам эмас ва асосийси, Дунёни бош?арувчи асосий ?оидаларни билмайсан. Сен учун яхши хабар! Сенинг университетдаги юту?ларинг ?а?и?ий ?аётда ?еч ?андай а?амияти йy?. Шунингдек, дипломдаги 3 ба?о сенинг та?дирингни белгилаб бермайди. Уни сен белгилайсан. Ва, я?инда тушуниб оласанки, тy?ри фикрлаш кyп нарсани билишдан кyра анча ?имматлидир.




?АЁТ ?ОИДАЛАРИ




КИРИШ





Нима ?илиш керак?


Мен катта ?аётга ?адам ?yяётган кyплаб ?озирги ёшларни барча авлодларнинг “Нима ?илиш керак?” деган оддий ва абадий саволи ?ийнаб келаётганини биламан.

Ўзингни топиш учун нима ?илиш керак, yзингда ?андай сифатларни ривожлантиришинг лозим, нимага ало?ида эътибор ?аратиш зарур, нимани мутолаа ?илиш керак, умуман олганда, бу ?аётда муваффа?иятли ва бахтли инсон бyлиш учун нима ?илиш керак?

?ойна?ой, атрофдагиларнинг ме?натсевар бyл, ?алол бyл, камтар бyл, фалон-пистон бyл ва yшанда ?аётингда муваффа?ият бyлади ?абилидаги бу барча жyн масла?атлари жонингга теккан бyлса керак. Аммо, афсуски, атрофимиздаги ?а?и?ат бутунлай бош?а нарсадан далолат беряпти. Биз кyпинча атрофимизда ?ар куни тонгдан шомгача тер тyкиб ишлаётган, ?алол ва камтар одамларни кyрамиз, аммо уларни тушунчамиздаги каби омадли деб аташга тилимиз бормайди. Хyш, гап нимада? Улар нимани нотy?ри ?илишяпти, муваффа?ият сирлари yзи нимада?

Сен учун яхши янгилик бор! Мен жавобни, тy?риро?и, жавобларнинг бутун-бир мажмуини биламан. Мен бу саволга бyл?уси ?аётий муваффа?иятинг йyлида сен дастури амал ?илишинг лозим бyлган асосий ?оидаларни навбатма-навбат таърифлаш йyли билан жавоб беришга ?аракат ?иламан.



Китобдан ма?сад

Гарчи мазкур китобда баён ?илинган тавсияларнинг самараси одатда жуда тез бyлса ?ам, бу китоб барча муаммоларнинг давоси деган даъводан йиро?. Бу китобда баён ?илинган нарсалар сенинг барча муаммоларингни яшин тезлигида бартараф ?иладиган патентли восита эмас. Унинг ма?сади -нарсаларга нисбатан янгича ниго?, янгича ёндашувга эга бyлишинг учун сенга кyмаклашиш, бунинг шарофати билан сенда янги эъти?одлар юзага келиши, э?тимолдаги ?аётий муаммоларни ?ал этишда сенга мадад ва таянч бyлади. Бу янги билим ?уроли, унинг воситасида сен yзинг муносиб бyлган ?аётга эришасан, yзлигингни са?лаб ?олиш ва yз “мен”ингни йy?отмаслик имконига эга бyласан.



Нима учун менга олдин бу ?а?да ?еч ким айтмаган?

Мазкур китобда баён этилган фикрлар, yйлайманки, том маънода барчага ва ?ар кимга фойдали бyлади. Мен одамлардан эшитадиган ягона шикоят эса “Нима учун менга олдин бу ?а?да ?еч ким айтмаган?” деган савол бyляпти.



Келажакда соатларни асраб ?олиш учун ?озир да?и?аларни сарфла

Ва?тни кейинро? и?тисод ?илиш учун ?озир бир оз фурсатни сарфлаш мумкин. Агар сен ?озиргидан кyра самаралиро? бyлсанг, бе?исоб соатларни са?лаб ?ола биласан. Яъни yз ра?ибларингдан бир ?адам олдинда бyласан.



Кyп ва жадал эмас, а?лли ишлаш лозим.



Учо? парвоз ?илганидан сyнг ёнил?и захирасини текширишга кеч бyлади

Сендан фа?ат ?аракат кутилаётган ла?заларда yз усулларингни та?лил ?илиб yтиришдан маъно йy?. Ма?орат сабо?ларига бир марта ва?т сарфлаб, кейинчалик yз автоматизмингга ишонишинг ва ?аракатларни тез ва самарали бажаришинг лозим бyлади.



Демак:


Муваффа?ият нима дегани

?

Муваффа?ият – бу натижа эмас, балки ?аёт тарзи

Биз ?аммамиз муваффа?иятга эришишни истаймиз, аммо эсда тутиш лозимки, муваффа?ият – бу бир марталик юту? эмас. Бу охирги куч билан ?андайдир шартли финиш чизи?ини кесиб yтиш эмас.

Бу ?аёт бизга бугун, эрта ва умуман кун сайин та?дим этадиган барча ?ийинчиликлар билан кураша олиш ?обилияти.



Муваффа?ият – бу куч, ?аётимизни мазмун билан бойитадиган ва уни yзимиз истаган шартларда яшашимизга имкон берадиган куч.



Муваффа?ият – бу якуний натижа эмас. Бу ру?ий ?олат.



Сен муваффа?иятга “эришмайсан”. Сен муваффа?иятли бyлиб борасан.



Муваффа?ият – бу сен ортидан ?увиб юрадиган нарса эмас, аксинча, сен уни yз ?аётингга жалб этасан.



Аммо буни жуда кам кишилар тушунади.



Муваффа?ият yсиб боришдан келади

У сен атрофингни yраб олган муаммолар ва тyси?лардан каттаро? бyла бошласанг келади.



Муваффа?иятни излама, унга ?араб yс

?илишинг лозим бyлган нарсани yз зиммангга ол ва муваффа?иятинг му?аррар.




Муваффа?иятнинг энг асосий сири


Сир – фикрлаш тарзида

?ар бир инсон бахт учун ту?илган. Мутла?о ?ар бир инсон бахтга муносиб. Фа?ат ?аётга бyлган yз муносабатимиз, фикрларимиз yзимизни бахтли ?ис этишимизга ва муваффа?ият ?озонишга бyлган ишончимизга таъсир ?илади. Айнан тафаккур биз ?аерга ва ?андай ?аракат ?илишимизни белгилаб беради. Айнан шу нарса миямизга, яъни ?арорлар ?абул ?илувчи марказга yрнатилган навигатордир.

Кyпчилик кишилар муваффа?иятли одамларга омад ?ар доим ?амро?лик ?илади, уларни та?дир бошидано? сийлаган – бойлик, бадавлат ота-она, бир сyз билан айтганда, уларда яхшигина бошлан?ич сармоя бyлган деб ?исоблашади. Шаксиз, шундайлар ?ам бор. Аммо ?аётда сезиларли муваффа?иятга эришган ?амма одамлар ?ам каттагина пул мабла?и билан иш бошлаган эмас. Муваффа?иятли одамлар орасида омадсизликлар ва ?атто банкротликни ?ам бошидан yтказиб, муваффа?ият чy??исига кyтарилганлар ?ам анчагина. Бу шунчаки гап бошлан?ич сармояда эмаслигини яна бир бор тасди?лайди.

?ар бир муваффа?иятли инсоннинг энг катта сири – омадсиз одамларнинг фикрлашидан тубдан фар? ?илувчи фикрлашидир.

Ўз ?аётингни yзинг ?андай кyришни истасанг, шундай ярата олиш ?обилиятинг муваффа?иятли фикрлаш натижаси бyлади.

?аётингдаги ягона чеклов эса – бу yзинг yз олдингга ?yядиган тyси?лардир.



Кyп билгандан кyра тy?ри фикрлай олиш яна ?ам а?амиятлидир.



Эришган нарсаларингиз бyйича yзингизни ба?оламанг, сиздаги ?обилият билан нималарга эришишингиз лозимлиги бyйича ба?оланг. Жон Вуден



Агар сиз инсонга у ?озир ?андай бyлса шундай муносабатда бyлсангиз, у ?андай бyлса шундай ?олади. У ?андай бyлиши мумкинлиги бyйича уни ?абул ?илинг ва у бyлиши лозим бyлган одамга айланади. Жимми Жонсон



?озир турган жойингга сенинг ва?тинг етиб келишини кутиб yтирма. Сенинг ва?тинг алла?ачон келиб бyлган. Фа?ат у бош?а жойда сени кутиб турибди. Демак, сенинг ва?тинг турган жойга бор.




Ўзингни ?айтадан ярат


Сенга ту?илганингдан ?амро?дек туюлган хул?-атворинг аслида ким эканлигингга ?ар доим ?ам мос келавермайди. Ирсий узатилган наслий хусусиятлардан таш?ари, сенинг yзингга хослигингга ота-онанг, дyстларинг ва танишларинг таъсир кyрсатишган.

Сенинг вазифанг – характерингни белгилаш ва шакллантириш ?у?у?ини атрофдагиларга бермасдан, бу жараён бош?арувини yз ?yлингга олиш. Ўзингни кучли шахс сифатида ?айта ярат. Ўзингни лойдан ясагандай яса – бу энг кyламли ва ё?имли ?аётий вазифалардан бири бyлиб ?олиши мумкин. Бу, аслини олганда, сендан рассомни – yзини-yзи яратаётган рассомни яратади.



Жамият сенинг бyйнингга илаётган ролларни ?абул ?илма.




?аёт фалсафаси


Ўзингни англанган ?аёт Фалсафангни ярат

?еч бир одам ?аёт фалсафаси бyлмаса, меъёрдагидек яшай олмайди. ?ар бир кишида ?адриятлар, маслаклар, ?оидалар тyпламига э?тиёжи борки, у yшалар асосида ?арорлар ?абул ?ила олади.

Ў?иб ва та?лил ?илиб, yрганиб ва муло?аза ?илиб, олам ?онунларини пай?аб ва тажриба тyплаб, сени олдинга етакловчи, англаб етилган yз ?аёт фалсафангни, yз дунё?арашингни, ?адриятлар, маслаклар ва ?аётий ?оидалар тyпламингни яратишинг лозим. Бу сенга ?аётнинг барча асосий со?алари бyйича муста?кам ва онгли фикрга эга бyлишингга имкон беради.



Дунё?араш жуда му?им

Тy?ри дунё?араш жиддий муваффа?иятга эришиш учун жиддий омил ?исобланади. Бу ?атто “Буни ?андай ?илиш керак?” деган саволнинг техник жи?атларига ?араганда кyпро? му?им.



Ўз ахло?ий кодексингни ярат

Дар?а?и?ат, муваффа?иятли одамлар ?аётда ?оидаларга риоя ?илишади. Бу ?оидалар ?аммага ?ам тy?ри келмаслиги мумкин, аммо ?окимиятни ва бар?арорликни са?лаш учун тизимлилик ?аётий му?им. Дунё тузилишига yз кyзи билан ?араш – бу уларнинг одамлар ?аётда ?андай йyл тутишлари лозимлиги бyйича тушунчалари бyлиб, бу ?оидаларга yз умрларининг охиригача амал ?илишади.

Ўз ?аётий ?оидаларингни, yз ахло?ий ?арашларингни белгила, атрофдагилар сенинг ну?таи назарингни билишлари учун уни баралла ва ани? билдир. Улардан келиб чи?иб ?аракат ?ил.



Ўз ?адриятларингни yрган. ?адриятлар сендан ?а?и?ий Ўзлигингни яратади.



Ўзингни yзгартир, аммо yз ?адриятларингга хиёнат ?илма.



Муло?от учун тайёр бyл, аммо ?адриятларингни ?yлдан чи?арма.



Сенинг Етакчилик Кодексинг – бу ?арорларни самарали ?абул ?илиш учун асос

Йyл-йyри? кyрсатувчи ?оидалар сенга келажак томон узо? назар солиш учун имкон беради. Агар уларга эга бyлмасанг, у ?олда камро? ?аршиликка ёки ?ис?а муддатли натижага йyналишни танлашинг шуб?асиз.



Ўз ?арашларинг хyжайини бyл

Ўз ?аётингни yзинг бош?аришинг – бу yз ?арашларинг хyжайини бyлишингни англатади. Бу yша нарса ростдан ?ам ?а?и?ат эканлигини yзинг учун муло?аза ?илиб кyрмасдан ёки ?ал ?илмасдан ?еч нарсага ?еч ?ачон рози бyлмаслигингни англатади. ?аётда ?амма нарса ?а?ида тан?идий муло?аза ?ил. Атрофингда шунчалик кyп yйланмаган фикрлар борки, уларни сенинг миянгга тy?ридан-тy?ри ти?ишга интилишади ва кyпинча бунга муваффа? ?ам бyлишади. ?еч ?ачон yз фикрингни бош?а кишилар фикрига бо?ли? равишда yзгартирма. Онгли яша.



?аерда турганингни ва нима учун турганингни бил. Бу – сенинг пойдеворинг.



Сиз одамларга таомларини бyлиб беришингиз мумкин, аммо ?ар ким уни yзи ?азм ?илиши лозим. Говард Роарк “Илк манба” фильмида.



Таш?и куч ва гyзалликка суянишни бас ?илинг, улар шунчаки бир неча да?и?а мафтун ?ила олади. Ички кучга суянинг. У бир умрга yзига ром этади.




Эъти?одлар


Эъти?одлар – бу yтмиш тажрибасига асосланган ва келажакни барпо ?иладиган акс-таъсирларга асосланган умумлашмалар, бу ?аракатларимиз асосида ётадиган ?оидалар. Эъти?одлар ёрдамида ?аёт бyйлаб ?аракат ?иламиз.

Сен yз эъти?одларинг аслида тy?ри ёки нотy?ри эканлигини билмайсан, аммо уларни гyёки тy?ри дея ?аракат ?иласан ва yзинг эга бyлаётган натижаларга ?арайсан. Натижа тy?ри йyналишга (тy?ри эъти?одларга) бевосита бо?ли? экан, у ?олда яхши (ижобий) натижа учун яхши (ижобий) эъти?одлар бyлиши лозим.

Бош?ача ?илиб айтганда, ?амма нарса расво бyлади деб yйласанг – айнан шундай бyлади, ?амма нарса яхши бyлади деб yйласанг – яхши бyлади.



Инсон да?олигига ишонмагунича да?о бyла олмайди.



Эъти?одлар ?аердан пайдо бyлади?

Умуман ?амма жойдан: сен ?урмат ?иладиган одамлар, газеталар, журналлар, китоблар, интернет ва телевизордан. Шуб?асиз, муло?от ва мутолаа ?ам ?илиш керак, бу жуда ривожлантиради. Аммо олинаётган эъти?одларни ало?ида эътибор билан шакллантирилиш лозим, яхши бyлмаганларидан (чеклайдиганларидан) халос бyлиш ва фойдалиларини эгаллаш лозим.

?аётимизнинг ёр?ин, ?изи?арли ва мазмунли ёки зерикарли, туссиз, yртамиёна бyлишини нима белгилайди? Айнан бизнинг эъти?одларимиз.

Хуллас, эъти?одлар биз учун жуда кyп нарсалар ?илади. Улар яшашимизга аъло даражада ёрдам беради, аммо фа?ат битта ?олатда, яъни агар улар фойдали бyлса (яъни ?аётий вазият мо?иятига мос келувчи, уни ?ал этишга кyмаклашувчи) ва ?аракатланишга, яхши томонга yзгаришга ра?батлантирса.



Сенинг барча эъти?одларинг ?ам тy?ри бyлавермайди

Олам тy?рисидаги сенинг баъзи бир тасаввурларинг нотy?ри эканлигини тан ол. Уларга суянишни бас ?ил. ?аёт ?а?идаги билимларинг орасидан нима аслида сароб эканлигини ани?ла.



Бугун – бу сен кеча ?илган ва yйлаган нарсаларинг. Сен бугун ?илаётган ва yйлаётган нарсаларинг эса – эрта бyлади

Бу иборани, ота-онанг сенинг бало?ат ёшиндаги муаммоларингга ?еч ?андай ало?аси йy?лигини тушуниб етгунингча, такрорлашинг лозим. ?ар?олда, болаликдан каллангга yрнашиб ?олган беъмани фикрлашни ?еч ким yзгартирмаганлиги учун улар айбдор эмас.




?аёт ?оидалари ?а?ида


Энди эса айнан ?аёт ?оидаларининг yзига yтамиз.



?оидалар тyплами

Мазкур китобда асосий, базавий ?оидалар тyпланган. Бу ?оидалар, албатта, мен томонимдан кашф ?илинмаган ёки биринчи марта таърифланаётгани йy?. Мен шунчаки уларни битта ?илиб тyплашга ва сенга ?аётда ёрдам берадиган бир бутун ?оидалар тyпламини яратишга ?аракат ?илдим.



Навигатор

Буни сен ?ам юришинг керак бyладиган йyлдан yтиб бyлган одам яратган харита бyйича навигатор сифатида ?абул ?ил. Бу сенга yз Йyлингдан узо?ро??а боришинга ва иложи борича ю?ориро??а кyтарилишинга ёрдам берадиган навигатор. Унда сени келажакда пойлаб турадиган э?тимолий хавфли жойлар, шунингдек таянч ну?талари ва олдинга муваффа??иятли силжишинг учун ишончли, минг йиллар томонидан текширилган сy?мо?лар кyрсатилган.



?оидаларни синовдан yтказ

Бу ?оидаларнинг ?а?и?ат эканлиги yз-yзидан кyриниб турибди. Мазкур китобда таърифланган ?амма ?оидалар кyплаб авлодларнинг тажрибаси томонидан текширилган ва синовдан yтказилган. Сен уларни yз тажрибанг ну?таи назаридан ?ам, со?лом а?л ну?таи назаридан ?ам ба?олашинг мумкин. Кyп сонли мисоллар сен ?ар доим ички ?ис билан билиб келган нарсаларни ани? ифодалайди.

Шунингдек, ?ар бир мавзуни сен билган буюк ёки муваффа?иятли одамлар, масалан мамлакатлар президентлари, буюк тадбиркорлар, маданият арбобларининг ?аётлари ва таржимаи ?оллари ор?али текшириш ва синаб кyришни масла?ат бераман. Айтиш мумкинки, барча со?аларнинг yз юлдузлари бор. Сен барча yша одамлар, кyпинча yзлари билмаган ?олда, айнан ?уйида келтириладиган ушбу ?оидаларга амал ?илганига гуво? бyласан.



Бу ?оидалар билан ?уролланиб ол

Бу китоб муваффа?иятли кишилар ?айси ?оидалар ёки феъл-атвор хусусиятлари ?исобига yз эришган нарсаларига эга бyлишган деган саволга жавоб беради. Агар улар айнан шу ?оидаларга амал ?илгани туфайли муваффа?иятга эришган бyлса, у ?олда сен ?ам ушбу барча ?оидалар билан ?уролланишинг керак эмасмикан?

На?отки биров бунга хала?ит бера олади?



?ар бир мавзу бу янги ?оида

?ар бир ?оидага мен бир неча далилларни та?дим этишга, турлича томондан ёритишга ?аракат ?илдим. Бу yрганилаётган масаланинг гyёки турлича туслари ёки ?ирраларига yхшайди.

Бош?а сyзлар билан айтганда, мен айнан битта саволни ?ар сафар бош?ача беришга ?аракат ?илдим. Савол ?анча кyп бош?ача тарзда ?yйилса, муаммони тушуниш шунчалик теранро? бyлиб боришига имконият кyпаяверади. Эйнштейн бирор-бир масалани ечганида, у бу масалани иложи борича кyпро? усуллар билан ?айта ифодалашни зарур деб ?исоблаган.

Э?тимол, ?оидаларни таърифлашга бундай ёндошиш сенга yта узун туюлиши мумкин. ?ар?олда мен ахборотни беришнинг бундай шакли сен учун кyпро? фойдали деб yйладим.

?ар бир мавзули фикр ни?оясида маш?ур кишиларнинг ушбу масалага мос келувчи и?тибослари келтирилган. Кyплаб и?тибосларнинг муаллифлари кyрсатилмаган, чунки айнан битта и?тибос турли манбаларда турли кишиларга нисбатан берилган ва, гарчи ?оянинг yзи тузук бyлса ?ам, кyплаб и?тибослар муаллифлиги менга шуб?али туюлди. Шу сабабли мен таваккал ?илиб yтиришни ва сени чал?итишни истамадим.

Демак, бошлаймизми?




1-?ОИДА. ЎЗ САБАБЛАРИНИ АНИ?ЛАБ ОЛИШ


Авваламбор сенда сабаб бyлиши керак. ?аракат учун сабаб. Мана нима учун…



Сабаб – бу важ, барча кейинги ?адамларинг боиси

Агар сабаб бyлмаса, у ?олда ?еч нарса бyлмайди. Агар менда сенга ёрдамлашиш учун сабаб бyлмаганда эди, бу китоб ?ам дунёга келмасди. Агар сенда муваффа?иятли бyлиш учун сабаб бyлмаганда эди, сен бу китобни y?имаган бyлар эдинг. Бинобарин, сабаб – бу биринчи ?адам. У сенда бyлиши лозим.



Сабаб – бу яширин сир

У кyринмайди, уни ушлаб кyролмайсан, уни yлчай олмайсан. У автомобилнинг ички ёнув двигателидаги уч?ун каби заифгина. Кичкина уч?унни ва автомобиль ?увватини солиштириб кyр. Фар?и катта, тy?рими? Аммо yша уч?унсиз машина жилмайди. На йyл боса оласан, на манзилингга ета оласан…



Сабаб – бу сени ичдан чул?аб олувчи нарса …

Сабабият ичдан чи?иб келиши керак. Сен yзинг нимадир ?илишни исташинг му?им. Сабаб – бу биз важ, ма?сад, манфаат остида кyзда тутадиган нарса…

Агар у бyлмаса, у ?олда бунга фа?ат иккита жавоб бор: ёки ?увват йy?, ёки yзинг истамаган иш билан билан шу?улланяпсан.

Агар ма?садга етишни истасанг, у ?олда сен ма?садни ту?дирган барча сабабларни ани?лашинг лозим. Бу барча сабабларни ?о?озга ёзиб ?yйиш жуда му?им: агар ма?садга эришиш учун жиддий важлар бyлмаса, унга узо? ва?т бо?ланиб ?олишингга шуб?а бор.

Бу мавзунинг иккинчи ?исми ?ам мавжуд, бу yз-yзини ра?батлантириш. У ?а?ида “Ўз-yзингни ра?батлантириш санъатини” бобида кейинро? гаплашамиз.




2-?ОИДА. ЎЗ ШАВ?И ТОМОН ЮРИШ


Сенга истак олови етишмаяпти

?о?иш ва ма?садларнинг yзи етарли эмас. Сенда ментал ва ру?ий ?увватнинг етарли ми?дори бyлиши лозим. Нима учун кyплаб кишилар ?аётда омадсиз эканликларининг сабаби шуки, улар yз амбицияларига эришиш учун етарлича ИСТАК ОЛОВИГА эга эмаслар.



Ёндирувчи истак – орзуйинг парвози учун старт майдончаси. Орзу ?еч ?ачон ло?айдлик, эринчо?лик ва ланжликдан дунёга келмайди. Наполеон Хилл.



Муваффа?ият ?озониш учун истагинг ?анчалар кучли? Сен ?ар кеча у билан ухлаб, ?ар тонг у билан ру?ланган ?олда бирга уй?онасанми?



Иш?ивозлик кучи

Иш?ивозлик бу ?увват. Сени тyл?инлантирадиган нарсага ди??ат ?аратишдан yзингга келадиган кучни ?ис эт. Иш?ивозлик yзинг севган нарсани ?илаётганда келади. Иш?ивозликни ?ис этсанг, тунни тун демай ишлай оласан. Иш?ивозлик – бу сенга муваффа?ият учун зарур бyлган ёнил?и.

?ар бир инсон юрагида yз истагидаги нарсани олишга ёрдам берадиган куч яширин. У сен интилган yша ну?тага етиб бормагунингча тинчлик бермайди. ?амма нарсанинг битта шарт билан иложи бор: интилаётган нарсани рости билан исташ.

Заиф истаклар заиф натижалар олиб келади. Кичкина олов камро? исси?лик бергани сингари.



Бутун ?албинг билан ?ил

?аётда нима билан шу?улланмагин, уни бутун ?албинг билан ?илишинг зарур. Нимаики ?илсанг, унга yзингни бутунлай бахш эт ёки умуман ?илмай ?yя ?ол. ?аётда муваффа?ият ?озониш учун сендан yзинг ?одир бyлган энг яхши нарсаларни беришинг талаб этилади, yшанда сен афсусларсиз яшайсан.

Муваффа?ият тез ва самарали келади деб yзингни ахмо? ?илма. Сен ?атти? янглишасан. Сен ?андай со?ада бyлмасин муваффа?ият ?озонишинг учун ишга оши?ишинг лозим. Дyстларинг базмларда яйраётган пайтда сен ишлашинг лозим. ?а, бу о?ир. Аммо бу каби ма?садга йyналтирилганлик пировардида yзини о?лайди. Бизнесда бyлиш осон эмас. Бу о?ир, харажатларни талаб этадиган йyл. Аммо сен энг яхшилардан бири бyлишга ?одирсан.



Йyлларни телбалар очиб беришади, улар бyйлаб эса а?ллилар yтишади. Ф.М.Достоевский



?айрат бахш этувчи ва бир пайтнинг yзида сени э?тиросгатyлдирадиган нарсани топ

Ўша нарсанинг устида ишласанг ?аётингда кyз кyриб, ?уло? эшитмаган нарсалар юз беради. ?айратга эга бyлиш учун ани? бир вазифага бор иш?ивозлик ва ?унт-матонат билан эътиборингни ?арат.

Ўз иш?ивозлигингни топ ва уни рyёбга чи?ариш учун ?аётингни бахшида эт, бунга ?анча ва?т кетиши му?им эмас.



Дунёда ял?овлик – мавжуд эмас!

Инсонда ё?тирмайдиган иш бyлиши мумкин, ?увват етишмаслиги мумкин, юз очаётган исти?боллардан юракни ?ап?иратадиган кенг кyламли тасаввур йy?лиги бyлиши мумкин. Аммо ял?овлик бyлмайди!



Зyр нарсалар яхши нарсалардан уни ?илаётган одамнинг yзини унутиш ?обилияти билан ажралиб туради

Ижодкор бирор нарсани yртамиёна ?илаётган одамдан жараёнга бутун борли?ини бахш этиши, ишни yзидан устун ?yйиши билан фар? ?илади. У бу ишни танлов йy?лиги ёки бурч ?исси билан эмас, балки онгли ва му?аббат билан бажаради.

Масалан, ?айсидир маркетолог yз со?асида ?а?и?ий муси?ачи бyлиши мумкин, бош?а бир муси?ачи эса шунчаки муси?а билан шу?улланувчи одам бyлиб ?олади.



Ўз э?тиросларингга амал ?ил

Муваффа?иятли кишилар ?ар бир ишга yзларини бахш этишади – улар yз компанияларини шунчаки бош?аришмайди, балки ишидан ?узурланиб шу?улланишади. Улар yз ва?тларини ба?ишлаётган нарсадан ?увват олишади. Бу каби кишиларнинг жyш?ин истаги ва муваффа?иятга бyлган чан?о?лигини енгиб бyлмайди: ма?садлар белгиланган, yйланган нарсага эга бyлиш истаги – муста?кам.

Сен орзуйингдаги нарса билан нафас олишинг, ?ар сония унга интилишинг, ма?садга ?ам, бу йyлдаги саё?атга ?ам э?тирос билан берилишинг лозим.

Сен омадга бир ла?за ?ам шуб?аланмаслигинг зарур.



Инсон шундай яралганки, бирор нарса унинг ?албини ром этган за?оти, ?амма нарсага илож топади. Ж. Лафонтен



Бу дунёдаги энг катта банкротлик – yз ?аётий иштиё?ини йy?отган одам. Метью Арнолд



Бутун ?аёти мазмунига айланган ишга yзни бахш этишга тайёрлик ва ?алаба томон интилиш ?а?ида гапирганда иккита вариантдан бирини танлаш мумкин, холос: ёки сен бунга тайёрсан, ёки йy?. Сен ?yлингдан келган барча ишни ?иласан ёки кетасан. “Яримта” деган тушунча йy?. Пэт Райли



Баъзи бировлар учун футбол – бу ?аёт ва мамот масаласи. Мен бундай муносабатдан жуда хафаман. Сизни ишонтириб айтаманки, у бундан ?ам жуда-жуда му?имро?. Билл Шенкли


3-

?ОИДА.



ЎЗИГА ИШОНИШ

?yр?ув

?yр?ув – муваффа?ият ?озонишга йyл бермайдиган биринчи нарса. У ?ар ?андай (номаълумликдан, ма?лубиятдан ёки ?ийинчиликлардан ?yр?ув) бyлиши мумкин, аммо унинг роли ани? ва равшан – у хала?ит бериш учун хизмат ?илади. ?yр?ув ма?сад томон илгарилашда тормоз ролини yйнаши, шунингдек бешигида бy?иладиган ташаббуслар бузувчиси ?ам бyлиб келиши мумкин. ?yр?ув инсонни иштиё?сиз ва yзига ишончи йy?, заиф ва иродасиз мавжудотга айлантириб ?yяди.

Нима ?илиш керак? Курашиш! Ўз фикрлаш тарзингни yзгартиришга ?аракат ?илиб кyр. ?аракатларинг сен ?андай yйлаётганингга бо?ли?. Фикрларингни yзгартириб, сен yз ?арашларингни yзгартирасан ва бош?ача ?аракат ?ила бошлайсан. Ўз муваффа?иятингга ишон, кучингга ишонч кyзи билан ?ара ва ма?садингга албатта эришасан.



Ўзингга ишон!

?ар сафар нима истаётганингни ёки нимага ишонишингни белгилаётганингда, сен буни эшитадиган биринчи одамсан. Бу сенга ва бош?аларга ?а?и?атан ?ам нималарга эришишинг мумкинлиги тy?рисида мурожаат. Ўзингга yзинг чекловлар яратма.

Одамлар yз имкониятларига муносиб ба?о бермасдан, yзларини доиралар ичига ти?иб ?yйишади. Таваккал ?илишдан ?yр?ма, yз ?улайлигинг чегарасидан чи?, шунда имкониятларинг чексиз эканлигини кyрасан.



Уддалайман деб ?исоблаган уддалайди

Уддалай олмаймай деб ?исоблаган эса уддалай олмайди. Бу yзгармас, рад ?илиб бyлмайдиган ?онун. ?аракатлар натижасини эъти?одлар белгилайди.

Агар уддалай олмайман деб ?исобласанг, сен асабийлашишинг ёки ?атто ?айришуурий хато ?илишинг э?тимоли катта.

Бош?а томондан олиб ?араганда, агар ниманидир ?илишга ?одирман деб ?исобласанг, миянг нолиш ва ?аётдан шикоят ?илиш yрнига, бош?а йyналишда ишлай бошлайди ва ечимлар йyлини ?идиради. Натижада ечимлар ва имкониятлар ём?ирдан кейинги ?yзи?оринлар каби ?амма томондан чи?иб кела бошлайди.



Ўзингга бyлган сyзсиз ишончни ривожлантир

Сен бирор нарса юз беришидан олдин yз ?обилиятларингга ишонишинг лозим. Агар сен президент бyлишга лойи? эмасман деб ?исобласанг, президентлик сайловларида муваффа?иятли иштирок эта олмайсан. Бу ?ар ?андай юту??а тегишли. Муваффа?ият сени йy?лаб келиши учун yз ?обилиятларингга ишонишинг ва ма?садингга соди? бyлишинг лозим. Сен yз фан-клубингнинг биринчи аъзоси бyлишинг керак.

Ўзига ишонч – бу ?амма сени йyлдан урмо?чи бyлганда ?ам олдинга ?аракат ?илишда давом этишдир. Сен yз орзуйингга етишинг учун у томон ?ар сония интилишинг ва омадингга бир ла?за шуб?аланмаслигинг зарур.



Капалакдек ра?с туш, аридек ча?иб ол. ?еч ким Му?аммад Алидан устун чи?а олмайди!



Маш? залларида чемпион бyлишмайди. Инсон ботинидаги истаклар, орзулар, ма?садлар, яъни yзига ишонч чемпионни дунёга келтиради.



Амбицияли бyл

Улкан орзулар ?ил ва нималардир ?ила олмаслигинг борасида ?аттоки шуб?ага ?ам yрин ?олдирма.



Мен миямни тозаладим. Мен дунёни идрокини тозаладим. Мен унга фалон ва фалон нарсалар юз беради деб айтдим. Йигирма ёшида буюк боксчи бyлиб етишаман деб айтган Му?аммад Али каби.Ўша пайтда у буни билиши мумкин эмас эди, у авлиё эмас эди, аммо келажакни иродаси билан yзгартира олди. Жим Керри



Энг катта тyси? – ички муло?от

Инсон уни тyхтата олишни yрганса, ?амма нарсанинг иложи пайдо бyлади. Энг фав?улодда лойи?алар ?ам бажариладиган бyлиб ?олади.



Ўзингни пастга урма

Миянгдаги ё?имсиз овоз сени тан?ид ?иляптими ва ерга уряптими? Унинг но?а?лигини кyрсатиб ?yядиган ишларинг билан бу овозни жим бyлишга мажбур ?ил. Ого?лантириш: бунга йиллаб ва?т кетиши мумкин.



“Атрофдагилар фикри” деб аталган ?амо?хонадан чи?

Нимагадир эришишни ният ?илган за?отинг, дар?ол “Бунинг иложи йy?, ?еч нарса чи?майди” деб айтувчи одам пайдо бyлади. Аммо кимдир эришмагунча ?анчалар ма?садлар иложсиз туюлган эди. “Йy?” деб айтадиган кyплаб одамлар буни yз манфаатларидан келиб чи?иб ?илишади. Шу сабабли шуб?а уру?ини сочувчи ва yзимизга бyлган ишончимиз пойдеворига болта урувчилардан узо?ро? юрган яхширо?. Уларга эътибор ?илма. Агар танишларинг орасида бундай одамлар кyпчиликни ташкил этса, у ?олда атрофингдаги кишиларни алмаштириш ягона тy?ри йyл.

Кимнингдир хархашали ёки золимона салбий ба?оси сени тyхтатишига имкон берма. Ўз фикрингни ?имоя ?илиш, инкорни тасди??а айлантириш усулини топ ёки “йy?”ни айланиб yтишнинг айёрона усулини ?идир.



Нима учун сен эмас?

?ар биримиз билимнинг фа?ат маълум со?аларида хабарсиз одамлармиз. Кyпчилик бош?аларнинг ?обилиятларига орти?ча ба?о бериб юборади ва yз ?обилиятларига етарлича ба?о бермайди.

Бош?а одамларни ?урмат шо?супасига чи?ариб ?yйма, yша пайтда сен yзингга а?амиятсиз одам сифатида ?араётган бyласан. Сен “Нима учун менмас, нима учун ?озир эмас?” дея yзингдан сyрашинг лозим. Ахир бош?а биров сендан ?ам зyр бyлиши мумкинми, ахир кимдир сендан ?ам кyра муносиб бyлиши мумкинми?

?аётимизнинг турли со?аларида биз барчамиз билимсиз, оми ?исобланамиз, аммо биз да?о бyла оладиган ?аёт со?алари, чегара билмас ижодимиз со?алари мавжуд.

Буни кимдир олдин уддалаганми? Агар кимдир ?ила олган бyлса, ?атто дунёда бор-йy?и битта одам сен истаган нарсага эриша олган бyлса, у ?олда сен ?ам бунга ?одирсан.

Бу сенга ?еч ?ачон таслим бyлмаслик учун етарлича сабаб бyлиши лозим.



Сенга етишмаётган ?амма нарсани yрганса бyлади

Бу ?аётда сен нимагадир ?одир эмаслигинг тy?рисида ?еч ?ачон yйлама. Одамлар арзийдиган нарса ?илишинг учун сенда а?л, ирода кучи, жисмоний куч ёки мафтункорлик етмайди деб кyп марта айтишганми? Уларга эътибор ?илма.

Сен yз-yзингга истеъдодим йy? деб айтганмисан? Ўзингга ?ам эътибор ?илма.



Бунинг иложи борлигига ишон

Агар сен ?аётинг орзусини яратишда муваффа?ият ?озонишни истасанг, у ?олда буни ?илишга ?одирлигингга ишонишинг керак. Буни yз ?адрини билиш, yзига бyлган ишонч ёки yзига ишониш деб аташингдан ?атъий назар, сен yзингда истакдаги натижаларни яратиш учун зарур бyлган барча нарса – ?обилият, ички захиралар, истеъдод ва кyникмалар мавжудлигига ?атти? ишончга эга бyлишинг зарур.



Сен кyп нарсага ?одирсан, фа?ат бунга ишониш учун yзингга изн бер

Ўз ва?тида Токио чеккасидаги миттигана автоустахонага Токио университетидан етарлича билим савиясига эга бyлмагани учун (!) бyшатилган доктор Тадзуки yз ходимлари билан кyчиб киради.

У саккизта ходими билан иш бошлайди. Доктор ходимларнинг ?ар бирини yз-yзига ишонтиришга ?аракат ?илади, улардан бири даврага чи??анида “Мен – дунёдаги энг яхши электрикман!” – деб айтарди. ?амма унга кyрсаткич бармо?ини кyрсатиб, “Сен дунёдаги энг яхши электриксан!” дейишарди. Ўз навбатида, “Мен дунёдаги энг яхши кузов устасиман!” – “Сен дунёдаги энг яхши кузов устасисан!” ва ?.к.

Барча 8 та ходимнинг йy?ламаси ана шундай yтган. Устахона Тойота деган ?алати ва кулгули ном билан аталарди. Доктор Тадзуки нима иш ?илди? У одамларни yзларига ишонишга мажбур ?илди.



?еч ?ачон кеч эмас

Рингда анчадан буён чи?иб келаётган ра?ибингни енга олмайман деб yйлайсанми? Ечими аён: тириш?о?лик билан ишла ва бош?а бировларга нисбатан ва?тингни кyпро? ба?ишла. Агар сен бош?аларга ?араганда тиришиб ишлаш истаги билан ёнсанг, бошлаш учун ?еч ?ачон кеч эмас.

?ар доим yзингнинг аввалги тажрибангни эсда тут – сен ?еч нарсани мутла?о “?yр” ?олатингда ?еч ?ачон бошламагансан. ?аётингнинг мазкур пайтига ?адар нимаики ?илган бyлсанг, у сени эртага ният ?илган нарсаларингга тайёрлайди.



?аётдан зав?ланиш учун ?али кеч эмас

Ёшликнинг ёши йy?. Жамият фикри фа?ат ёшинг туфайли нима ?илишинг мумкин ва нима ?илишинг мумкин эмаслигини амр ?илишига изн берма. Кyплаб ?олатларда, ёш – бу миянгдаги шунчаки бир белги.

Агар сен ?аётингга тy?ри чизи?ли, ва?т кесмаси сифатида ?арайдиган бyлсанг, у ?олда ниманидир yзгартириш учун ?а?и?атан ?ам кеч.

Агар кyпро? “?озир”да иштирок этишга yргансанг, бу каби фикрларнинг кyпчилиги yз ?адрини йy?отади. Сен yзинг истаган нарсани онгли равишда танлашга ва ?илишга ?одирлигингни англайсан.

?озир!

Ўзингга ишон.



?аммаси yз ?yлингда. Сен yзинг yз бахтингнинг меъморисан

Сен ?аммаси yз изига тушиб кетишини кутишинг керак эмас. ?аммасини yзгартириш мумкин.

Келажак – сен бораётган манзил эмас, яратаётган нарсанг.

Йyлларни излаш эмас – ?уриш керак.

Яратиш жараёни yзи – сени ?ам, та?дирингни ?ам yзгартиради.



Ўзингдан ?yр?ма

Бу ?алати, аммо кyпчилик yзидан ?yр?ади ва yз ички сезгиларига ишонмайди. Агар сен yзингга ишонмасанг, у ?олда умуман кимга ишона оласан?

Ўз ?арорларингга ишонишни ва yз ?аёт йyлингдан шуб?аланмасликни yрган. Айнан шу “уй?унлик” деб аталади.



“Иложи йy? – бу шунчаки ?уру? сyз бyлиб, унинг ортида кичкина одамлар писиб yтиришади. Улар учун yзида куч топиб бирор нарсани yзгартиргандан кyра, одатланиб ?олган дунёларида яшаш осонро?.

Иложи йy? – бу факт эмас. Бу фа?ат фикр.

Иложи йy? – бу ?укм эмас. Бу ча?ири?.

Иложи йy? – бу yзингни намоён ?илишга имконият.

Иложи йy? – бу мангу дегани эмас.

Иложи йy? нарсаларнинг иложи бор”



Бу нарсанинг ?yлингиздан келиши ёки келмаслигини yйлаётганингиз му?им эмас – барибир сиз ?а?сиз. Генри Форд



“Менга ?аётимдаги энг яхши сов?ани отам берган – у менга ишонган эди” - Жим Вальвано



“Сиз ?алабага мутла? ишонч билан yйнашингиз лозим, акс ?олда яна ют?азасиз, сyнгра эса ма?лубият сизга одат бyлиб ?олади – Жо Патерно



Сиз муваффа?ият ?озонаётганингизда барча сyзларингиз ?а?и?атга айлана бошлайди.



Сен бахтга муносибсан

?еч ким ?еч ?ачон сенга аксини айтишига йyл ?yйма. Сен бахтга муносибсан ва муваффа?иятга муносибсан. Ўзингга ишон. Бу кайфиятни са?лаб ?ол ва манзилингга етиб бормагунинга ?адар ?еч ?ачон таслим бyлма!




4-?ОИДА. ?АЁТ МА?САДЛАРИГА ЭГА БЎЛИШ




Уммондаги ?айи? (“?аёт ?онунлари” китобида таърифланган)

Тасаввур ?ил, сен билан мен Атлантика океанининг жанубий ?исми устидан тикучарда учиб yтаяпмиз. ?ир?о?дан нишона йy?, атрофда фа?ат тyл?инлар. Тасодифан, ?аердадир пастда биз ёл?из ?айи?ни кyриб ?олдик. Я?инлашдик…, ва ?айи? шунчаки турганини, ?еч ?аерга сузмаётганини кyрдик. Унда ?андайдир одам yтирибди ва у тирик. ?айи?да елкан ва эшкаклар борлигини, лекин ?айи?даги одам улардан фойдаланмаётганини пай?адик. Кел, янада я?инро? келамиз… Ким у ерда yтириб бекорчилик билан шу?улланаяпти? Ие! А?ир бу сенсанку! Нега сен ?еч ?аерга сузмаяпсан, эшкак эшмаяпсан, елканлардан фойдаланмаяпсан? ?аа, тушунарли, сен ?аерга сузиш ва Нима сабабдан сузишни билмаяпсан. Ма?сад, Маъно, Сабаб йy?…А?ир ?аерга сузиш, ва му?ими нима учун сузиш кераклиги тy?рисида ани? ма?садга эга бyлмай туриб сен, табиийки, бекорчилик билан шу?улланасан.

Мана нимага сен тезлик билан хаётингдаги Ма?сад, Маъно ва Сабаб ?а?ида yйлаб кyришинг керак.



?аётда ма?сад йy?

Бу анъанавий ?олат ва камдан-кам киши ундан чи?иб кета олган. ?увват пасайган. Белгилар йy?отилган. ?аерга ва нима учун олдинга ?аракат ?илиш кераклиги тушунарсиз. Камдан-кам нарса хурсанд ?илади. Булар барчасининг фонида атрофдагиларга ва yзингга ?ам тушунарсиз бyлган хатти-?аракатларни амалга оширасан.



?аётда ма?садга эга бyл

Ма?садларинг – бу ёру?лик, ойнан у сенинг маша??атлардан юлдузларга томон йyлингда йyлчи юлдуз бyлади. У сени йyлингда тутиб турадиган нарса.



Бош?арувсиз кема ва ма?садсиз одам бир кунмас бир кун саёзликка yтириб ?олади.



Ма?садсиз ?еч ?аерга етиб бора олмайсан.



Ма?садлар равшан ва ани? бyлиши лозим

Соддалаштириб айтганда, орзу сароб эмас, балки режа бyлиши, яъни сен нимани истаётганингни yзинг я??ол тасаввур ?илишинг керак. Сен муваффа?иятли бyлишни истайсанми? Жуда соз! Аммо “муваффа?иятли” деганда сен айнан нимани тушанасан? Янги лавозимними, уйними, уйланишними, yз бизнесингними? Лекин булар унчалик ?ам му?им эмас.

Энг асосийси – бу ани? тушуниш, yз ма?садини кyра билиш ва унга томон онгли равишда ?аракат ?илиш, чунки сен кетаётган манзилингни билмасанг, керакли поезд учун чиптани сотиб олишинг анчагина мураккаб бyлади.



Ма?садлар бировники эмас, yзингники бyлиши керак

Орамиздан ?ар биримиз ягонамиз ва ?ар биримизнинг yз йyлимиз бор. Муаммолар биз yз йyлимиздан чи?иб кетганимизда ёки бегона йyлни танлаганимизда юзага келади. Ўзгаларнинг идеалларига тенглашмо?чи бyлиб ва yзгаларнинг интилишларига риоя ?илиб, биз yзимизнинг эмас, балки yзгаларнинг ?аётини яшаб yтамиз. Агар ?аётинг сен кyришни истагандан кyра бош?ачаро? бyлса, yзингдан ?уйидагиларни сyраб кyришдан ?yр?ма: yзинг истаган нарсани ?ила оляпсанми? Сен нима ?илишни истаган бyлардинг? Неча ёшда эканлигинг му?им эмас. ?аётингни, бош?аларнинг эмас, балки yз шахсий ?исларинг ва ма?садларинга тy?ирлаб ол. Шундай бyлиши мумкинки, сен дyстларинг, ?ариндошларинг ва ?амкасбларингга ?арши боришингга тy?ри келади. Ўз таъминот манбаингга улан. Бу розетка ор?али ток яхширо? yтиши ани?.

Секин-аста ?аётингдан бегона истаклар ва ма?садларни олиб ташла ва yз истакларинг рyйхатини туз. Фа?ат yшандагина ер юзидаги миллионлаб одамлар каби бегона ?аёт билан эмас, балки yз ?аётинг билан яшай бошлайсан.




5-?ОИДА. ХАР ДОИМ НАТИЖА САРИ ИНТИЛИШ


Биз топишга эмас, излашга одатланганмиз

Биз yзимиз тy?римизда эриша олишимизга ?одир бyлган нарсалар бyйича ба?о берамиз, бош?алар эса биз эришган нарсалар бyйича ба?о беришади.

Биз топишга эмас, излашга одатланганмиз. Биз ма?садсиз чопишга yрганиб ?олганмиз. Бизга югиришни yзини ма?сад бyлиб ?олган.



Биз yз ?аракатсизлигимизни о?лашга ба?она излаймиз

Аммо важлар ?еч кимни ?изи?тирмайди. Фа?ат натижа му?им. Агар биз нимадир ?илишни ?а?и?атан ?ам истасак, бунинг йyлини топамиз. Агар биз буни ?илишни истамасак, ?ар доим важ-ба?она топилади.

Сyзлар ?еч нарсани англатмайди. Фа?ат ишлар му?им.



Кишиларни фа?ат натижа ?изи?тиради

Босиб yтган йyлинг, имкониятларинг, орзуларинг ва эзгу ниятларинг ?а?идаги батафсил ?икоянг одамларни ?изи?тирмайди. Уларни кyпро? сен ?андай натижаларга эришганинг ?изи?тиради.

Хотинингни сенинг ?аёт фалсафанг, дунё?арашинг, яхши феъл-атворинг, эзгу ниятларинг ?изи?тирмайди. Уни болаларнинг ?орни тy?лиги ва бош устида бошпана борлиги ?изи?тиради. Уни натижа ?изи?тиради.

Биз барча иш?ибозларни, пировардида, севимли жамоамиз футболчилари ?анчалик атлетик ?адди-?оматга эга эканлиги, ?андай а?лни лол ?олдирувчи yйин старатегиясига эга эканлиги ?изи?тирмайди. Бизни yйиндаги якуний ?исоб ?изи?тиради. Бир неча йиллардан сyнг ?еч ким улар тyпни оё?дан елкага, сyнгра эса бошга ?анчалик усталик билан ташлашганини эсламайди, аммо барча уларнинг у ёки бу yйинда ?алаба ?озонишгани ёки енгилишганини эслайди.

?а, ?амма фа?ат натижани эслаб ?олади.



Жараён эмас, натижа одами бyл

Модомики бирор нарсага ?yл урган бyлсанг, у ?олда якуний натижага эришмагунча ?аракат ?ил.

?а?и?ий ?адриятларни яратиш хyжакyрсинга ?араганда анчагина о?ир.



Натижага ди??атни жалб ?ил

Инсон мияси ?ачонки битта нарсага ди??атни жалб ?илгандагина яхши ишлай олади. Агар мияда бир талай бошбошдо? фикрлар ва ?оялар мувжуд бyлса, инсон пyртанага тушиб ?олади. Амалда барча натижасиз одамлар шундай ?олатда юришади. Улар битта ?оядан бош?асига yтиб кетишади ва бирор-бир нарсада тyхтай олишмайди.

Сен натижага ?араб йyналган бyлишинг, бутун ди??атингни унга ?арата билишинг лозим.



Агар сен манзилга йyл олсангу, сенга ?араб ?урган ?ар ?андай лайчага тош отиш учун йyлингда тyхтай бошласанг, у ?олда манзилга ?еч ?ачон етиб бора олмайсан. Фёдор Достоевский



Ма?садга йyналтирилган бyл

Ўз ма?садингга эътибор ?арат, ?олган барча нарсани инкор эт. Ди??ат марказингни бир пайтнинг yзида бир неча вазифаларга тар?атиб юбориб, сен муваффа?иятга бyлган имкониятни ?yлдан бой берасан, кyплаб кишиларнинг омадсизликлари сабаби ана шундан иборат. Агар ди??ат тyплашинг бар?арор бyлса, агар yз кучингни асосий вазифа ва ма?садга йyналтирсанг, сен муваффа?иятга эришасан. Ма?садга йyналтирилганлик жиддий нарса. Майда-чуйдаларга сарфлаб юбориш керак эмас.



“Б” режаси сени фа?ат “А” режадан чал?итади, холос.



Битта ну?тага ур

Олдингда турган ма?саднинг ?андайлиги ва у ?анчалар амбицияли эканлиги му?им эмас. ?ар ?андай ма?садга эришса бyлади, бу фа?ат ва?тга ва сенинг ?атъиятингга бо?ли?. Керакли натижага эришмагунча олдингда турган ну?тага ур – бу муваффа?ият гарови.

Воситаларни эсдан чи?ар, ?алаба ?а?ида yйла.



Сенинг асосий фикринг – Нимани истайман ва ?андай эришса бyлади?

Бу асосий одат. ?ар о?шом yзинга шу саволни бер – Нимани истайман ва ?андай эришса бyлади? Ўзингнинг барча ?аракатларингни бу саволларга жавоблардан келиб чи??ан ?олда режалаштир.




6-?ОИДА. УЧТА МУ?ИМ ?ОИДАГА АМАЛ ?ИЛИШ


Бу ривожланишдаги энг му?им ?оидалар – Аста-аста, Кетма-кет ва Мунтазам. ?ар бирини ало?ида ?араб чи?амиз.



Аста-аста



Энг кичигидан бошламо? – бу табиий

Кyза аста-секин, томчима-томчи тyлади. ?ар бир уста ?ачондир ?аваскор бyлган. ?аммамиз кичик нарсадан бошлаганмиз, майда нарсаларга илтифотсизлик кyрсатма. Агар сен изчил ва сабрли бyлсанг, муваффа?ият ?озонасан! ?еч ким бир кечада муваффа?иятли бyла олмайди: муваффа?ият кичик нарсалардан бошлаш ва кyза тyлмагунга ?адар сабот билан ишлашга тайёр инсонларга келади. Бу тара??иёт ?онуни.



Оз-оздан ташиб то?ни кyчирса бyлади, кyп-кyпдан ташисанг – yзингни ташишга тy?ри келади. Хитой ма?оли



?аёт бу спринт эмас, балки марафонга югуриш.



?овли?масдан шошил.



Буюк нарсалар кичик ?адамлар билан ?илинади.



Кичик ?адамлар санъатини yзлаштир.



Узо? муддатли муваффа?ият тез рyй бермайди.



Кун сайин оз-оздан яхши бyлиб боришлик катта ми?ёсдаги муваффа?иятга элтади.



Ўз ме?нати натижаларини дар?ол кyришни истаган одам этикдyз бyлиши керак. Альберт Эйнштейн



?аммаси ва бирдан бyлмайди

Ўртамиёна мутахассисда тез натижалар синдромини кузатиш мумкин. Бу каби синдромни наркоманларда ёки ру?ияти кучсиз одамларда кyриш мумкин. Улар кайфга, натижага жуда тез эга бyлишни исташади, ?аммасини ва бирдан. Бундай фикрлаш типидаги одамлар ниманидир уддалай олишмаса курашиш ва бош?ача уриниб кyриш, ?атъиятни намоён ?илиш yрнига, жуда тез хафа бyлишади ва зорлана бошлашади.



Муваффа?ият бирданига келмайди

Реалист бyл. Ниманидир биринчи уринишдан yзлаштириш э?тимоли жуда кичик. ?аммаси ва?тни талаб ?илади. Узо? муддатли режа билан бирор тадбирни yйлаганда, ?аммасини ва бирдан олишни кутма. ?а?и?атан ?ам арзирли ниманидир яратиш учун ва?т талаб этилади. Агар сабринг сени но?улай а?волга солиб ?yйса, танланган ма?сад сен учун нега бу ?адар му?имлигини yзингга эслат. Ма?садингга ?еч бyлмаганда бир ?адам я?ин бyла олиш учун нималарга эриша олдинг?

?а, кичик ?адамлар санъати ?а?ида ?ам эсдан чи?арма. Бу Эволюция ?онуни.

?аттоки сен жуда истеъдодли бyлишинг ва катта куч сарфлаётганингга ?арамай баъзи бир натижалар учун ва?т керак бyлади: агар тy??изта аёлни ?омиладор бyлишга мажбурласанг ?ам, болани бир ойдан сyнг ололмайсан.



Тез натижаларни кутма      

Маш?лар режаси, со?лом ов?атланиш тартиби ёки янги бизнесни бошлаш бyлсин, ру?ан кучли одамларгина натижаларни узо? кутишга тайёрлар. Улар тез натижаларнинг иложи йy?лигини ва ?а?и?ий yзгаришлар ва?т талаб ?илишини тушуниш учун етарлича а?ллидирлар. Сабрли бyл.

Ру?ан кучли одамлар со?ли?ларини яхшилаш ёки янги муваффа?иятли бизнесни бошлаш устида ишлашларидан ?атъи назар, бир ла?залик натижаларни кутишмайди. Бунинг yрнига улар yз кyникмалари ва ва?тларини энг яхши имкониятлари учун ишлатишади ва реал yзгаришлар ва?т талаб ?илишини тушунишади.



О?ишмайдиган юксалиш

Муваффа?ият, бу yз шахсий ма?садларига эришишда бар?арор юксалишдир. Ичимиздан кyпчилик “секин-аста, аммо ани?лик билан” иборани эшитган бyлиши керак. Бу айнан орзуларинг ушалишига мажбурлайдиган нарса.

?еч нарса бир зумда келмайди, ?ар ?андай муваффа?иятли кишига назар сол. Нимагадир эришиш учун йиллар, баъзан yнлаб йиллар талаб ?илинади. Агар улар йиллар мобайнида муваффа?иятга эришишган бyлса, сенга ?ам юту?ларинг учун йиллар керак.

Бош?ача айтганда, орзуларингни бош?ар, умидсизликнинг олдини олиш учун улар реалистик бyлиши лозим. Муваффа?иятнинг иложи бор, аммо у эртага келиши учун, сен бугун бошлашинг керак. Муваффа?ият – камдан-кам учрайдиган во?еа эмас, агар сен кун сайин тy?ри йyналишда ?аракат ?илаверсанг, у келади.



Ўсишга шошилмайдиган дарахтлар энг яхши меваларни беради. – Мольер.



“?овли?масдан шошил” масали

Бир ёш шогирд устозининг ?аракатларини кузатиб туриб, ундан сyради:

– Нима учун сиз менга кyпро? вазифа бермаяпсиз, бош?алар эса ?арийб ?ар куни янгиларидан олишяпти-ку?

– Мен тушликдан сyнг бу саволингга жавоб бераман.

Шогирд рози бyлди ва барча тамаддига yтирди. Кутилмаганда устоз бояги шогирдига:

– Сени yзим ов?атлантиришимга рухсат берасанми? – деди

Шогирдига бу ?алати туюлса ?ам розилик билдирди. Ни?оят устози унга ?ам бир оз эътибор ажратадиган бyлди.

Тушлик келтирилди. Ў?итувчига ?оши??а мазали, хушбyй ва ажойиб паловдан олиб, шогирди о?зига тутди, у ?ам ишта?а билан тановул ?ила бошлади. У ро?атланиб кyзларини юмиб олди. У таомни пиширган ошпазни ма?таш учун “бай-бай, ?андай мyъжиза бу” деб айтмо?чи бyлиб, энди о?из очган эди, устоз навбатдаги ?оши?ни унга тутди. Шогирд жон-жа?ди билан чайнай бошлади, аммо чайнаб бyлмасдан о?зига яна бир ?оши? палов келиб тушди. Шогирд тезро? ва тезро? чайнай бошлади, тез орада у ошнинг ажойиб таъмини сезмай ?ам ?олди. У фа?ат чайнаш ва ютиш билан овора бyлиб ?олди.

Ни?оят шогирд чидай олмай хитоб ?илди:

– Устоз, биз ?аерга шошяпмиз? Нима учун сиз мен чайнаб бyлмасимдан ва паловнинг мазасидан ?узурланмасимдан о?зимни тyлдириб ?yйяпсиз?

– Шундай ?илмасам ?ам бyлади, аммо сенга шундай ё?ади-ку, – деди устоз. Шогирд устози сyзларининг маъносини дар?ол ил?аб етмади, шунинг учун устози тушунтирди. – Сен yзингга янги дарслар беришни сyрадинг, ва?оланки олдингилари сен томондан чайнаб бyлинмаган ва ?азм ?илинмаган эди. Сенга олдингиларини бажармасингдан ва yзлаштирмасингдан туриб, янгисини бериш тyла о?изни таом билан тyлдириш билан баробар. Кyплаб вазифалар олишга ва уларни бажаришга шошилма. ?аётни yт?азиб юбормаслик учун “?овли?масдан шошил” деб айтишган донишмандлар. ?аёт топшири?ларини шошма-шошарлик билан эмас, балки ?увонч ва тириш?о?лик билан адо эт.

Албатта, ?озирги замон бизга минг йиллар олдингига ?араганда анча кyп вазифалар беради. Аммо вазифага “?а” ёки “йy?” дейиш ?у?у?и yзимизда ?оляпти. ?еч бyлмаса, буни айта олсак бас, шошмасдан.



Ми?дорни сифатга айланиши

(“?аёт ?онунлари”да бор)

Агар тоза о? ко?оз олиб унга кичкинагина кyк ну?та ?yйсак, нимани кyрамиз? Тy?ри, yртасида кyк ну?таси бор о? ?о?озни кyрамиз. Агар биз мингта кичик ну?тачаларни ?yйсакчи, биз энди кyк ?о?озни кyрамиз.

Ривожланишда хам ми?дорнинг сифатга yтиш ?онуни ишлайди. Шу?улланишларинг ми?дори сени янги сифат бос?ичига олиб чи?ади. Яъни сен оддий ?оматга эга боладан атлетик ?оматга эга йигитга айланасан.



Кетма-кет

?адам-ба?адам

Аввал пойдевор ?ур

Аввал уй пойдеворини ?ур, сyнгра эса томни ёп ва дарахт эк. Буюк ишларни кичик ?адамлар билан ?ил. Йyл ни?оясида сен майда-чуйдалар билан эмас, оламшумул натижадан ?увонасан.

Кишилар марафонга югуришдан олдин ?ачонлардир эмаклашган кейин тета-поя ?илишган, сyнгра юришган, ундан сyнг чопишган. Кейин ?ар куни маш? ?илишган ва со?ли?ларини муста?камлашган. Шундан кейингина марафонга югуришади.

Юришни yрганмасдан туриб, югуришга ?аракат ?илма. ?ийин иш кетма-кет бажарилиши лозим. Кyпвазифалик самарасиз.



Агар буни майда ишларга ажратиб чи?санг, ?еч бир ?ийин жойи йy?

Сен бу ?а?да yйлаб кyрадиган бyлсанг, ?а?и?атан ?ам ?еч бир мураккаб жойи йy?лигини кyрасан. Сен то??а ?адам-ба?адам кyтариласан, ало?ида ?адамлар бутун бир кyтарилишга ?араганда унчалик о?ир эмас. Катта муаммоларни кетма-кет, ?адам-ба?адам ?ал ?илиш муваффа?иятга етаклайди.



Катта муаммолар мавжуд эмас, фа?ат кyплаб майда муаммочалар бор. Генри Форд



Китдан бир ва?тда битта тишламдан узиб ол, ажойиб кунларнинг бирида у еб битирилади.



Ма?садни бир неча ?исмларга бyлиб ташла

Якуний ма?садингни ани?лаб олганингдан сyнг, уни эришиладиган ?ис?а муддатли ма?садларга бyлиш учун бир муддат ва?т керак бyлади. Олдинга ?аракат ?ила туриб, эътиборингни ?ис?а муддатли ма?садларга эришишга ?арат. Орали? ма?садларингга тартиб бyйича эриш, яъни бир пайтда фа?ат битта ма?сад бyлсин. Эсда тут, бир ?амла билан катта ма?садни эгаллашга ?аракат ?илиб, сен унга эришишга бyлган ишончингни йy? ?илишга таваккал ?илган бyласан.



Ма?садга эришиш режасини туз

Бу бутун ?аётингга ?ам, жумладан, ?ар бир ишинга ?ам тегишли. Сен ?ар сафар аслида нима истаётганингни ?ам касбий, ?ам шахсий ну?таи назардан ани? биладиган бyласан. Сен ма?садинг томон ?аракатланишни давом этсанг, ?аётинг ?андай кyриниш олишини ани? биласан. Бу сенга йyлдан адашмаслик ва хала?ит ?илаётган барча нарсадан ?очишга ёрдам беради.

?еч ?ачон аввалдан yйланган нарса yрнига, камро?ига рози бyлиб, ?адрингни туширма.



Аввал фикр келиши, сyнгра бу фикр ?оялар ва режалар бyлиб ташкил топиши, сyнгра реалликка айланиши лозим. Наполеон Хилл



Ўз йyлингни мунтазам тy?ирлаб тур

Келажак учун ?ар ?андай режа, ?а?и?атда юз бериши мумкин нарсаларнинг хомаки лойи?аси. Бинобарин олдиндан ?еч нарсани кутма, ?амма нарсага тайёр тур. Шуни эсдан чи?армаслик лозимки, сен таъсир кyрсата ололмайдиган ?одисалар ?ам бор.

Бизнесда ва ?аётда режалаштириш жуда му?им, аммо шунингдек режани тезда yзгартириш ?обилияти ?ам му?им. Кyплаб кишилар ва во?еалар сенинг режангга аралашиб ?олиши мумкин, шу сабабли ва?ти-ва?ти билан сен режангни yзгартиришга ёки уни умуман унутишга лаё?атли бyлишинг лозим.



Режани тy?ирла, аммо ма?садни yзгартирма

?ар бир ?аракатнинг yз о?ибати бор, агар сен ма?лубиятга учраётган бyлсанг, буни ?озирги режанг яхши ишламаётгани ?а?идаги “хабар” сифатида ?абул ?ил. Ўз ма?садингдан воз кечишнинг зарурияти йy?, шунчаки стратегияни yзгартир. Режангга yзгартиришлар киритиш учун сенга ма?лубият томонидан узатиладиган хабардан фойдалан.

Режанг кутилаётган натижаларга олиб келмагунча, уни yзгартириб бор.



?айиш?о? бyл

Режа реалистик бyлиши ва кутилмаган во?еаларни кyзда тутиши лозим. Бошлан?ич режага ?еч ?андай yзгартиришлар киритмасдан кyр-кyрона риоя ?илиш мумкин эмас, чунки ?аёт ?ар доим yз тузатмаларини киритиб келади. Шу сабабли, ма?садга томон бораётганда, мослашувчан бyл.

Айтишади-ку, ?ар доим яхши бyлишига умид ?ил, аммо ёмон нарсага ?ам тайёр тур.



Ўз-yзидан бyладиган ?аракатлар ?ам яхши

Режалаштириш – бу ажойиб, аммо yз-yзидан бyладиган ?аракатлар ?ам яхши. Го?ида спонтанлик ва кутилмаганликни намоён ?ил, бу ?аётни ?изи?арлиро? ?илади.



Мунтазам

Доимий



Секин-аста, аммо тy?ри.

Кyплаб ?айратда ?олдирувчи муваффа?ият тарихлари тинимсиз ишлаган одамларга тегишли. Сен таслим бyлганлар ?а?идаги во?еаларни ?еч ?ачон эшитмайсан. Теварак-атрофимизда биз фа?ат сабот ва тириш?о?лик билан yз ма?садига эришаётганлар ?а?ида тинглаймиз.

Факт: Томас Эдисон электр лампочкаси устида ишлаётган ва?тида 10000 марта омадсизликка учраган. Энди эса yйлаб кyр, агар у 9999 мартадан сyнг ?yл силтаганида нима бyлган бyларди?



Тез – бу секин, аммо тyхтовсиз

Тез, жадал, кескин, жуда кучли керак эмас. Мунтазам бyлишнинг yзи етарли. Энг асосийси – маромни ушлаб туриш. Оз-оздан, аммо бар?арор кетма-кетлик билан. Маълум ва?тдан сyнг эса четдан ?араганда бу тез, жадал, кескин ва жуда кучли каби кyринади.



?ар куни нимадир ?илиш одати

?ар куни сени муваффа?ият томонга силжитадиган битта бyлса ?ам ?адам ?yйишни yзингга ?оида ?илиб ол. Майли, бу 5 да?и?алик иш бyлсин, аммо yзингни бyш ?yйма. ?аттоки бу дам олиш куни бyлса ва жуда эринсанг ?ам – yрнингдан тур ва нимадир ?ил. Бир йилда 365 кун бор. Агар ?ар куни 1 ?адам ?yйсанг, у ?олда бу 365 ?адам бyлади. Бу аста-секин yзингни интизомга буйсундиришни yргатади, сени ру?лантиради ва yз-yзингга ?yядиган ба?оингни кyтаради. Шу сабабли ?ар куни муваффа?иятинг томон бир ?адам ?yй.



Бyшашма

?ар ?андай “яхши даврлар” – бу ?ар доим yтмишда тириш?о?ли? билан ?илинган ме?нат ва yз кучини аямаслик натижасидир. Бугун сен ?илаётган нарса – эртанги муваффа?иятларинг гарови. Агар эртага ?ам ме?натинг самарасини кyрмо?чи бyлсанг, ?ар куни уру? соч. Агар бир да?и?ага бyлса ?ам эътиборингни сусайтирсанг, сyзсиз ор?ага кета бошлайсан.

?еч ?ачон келажакка сармоя сарфлашдан, yз-yзингни камолотга етказишдан, нимадир янги нарсалар ?илишдан тyхтама. Ўз ишингни яхширо? ?илиш учун тyхтаган ла?занг, у сyла бошлайди..

?ар куни оз-оздан бyлса ?ам яхширо? бyлиб боришни олдингга ма?сад ?илиб ?yй. Японларнинг кайдзен йyл-йyри?ига амал ?ил: кичкина кундалик яхшиланишлар пировардида катта муваффа?иятга олиб боради.



?ар кунлик иш – муваффа?итингиз гарови. Бир соат бyлса ?ам, аммо ?ар куни ва?тингиздан орзуйингиз учун ажратинг.



Фа?ат олдинга

Олдинга ?аракат ?илишда давом эт. Гарчи боксда муваффа?ият рингдаги жангчининг тайёргарлиги ва ма?оратига тy?ридан-тy?ри бо?ли? бyлса ?ам, ?ар ким ?ам ма?луб бyлишини эсда тутиш лозим. Зарба кетидан зарба йyллаётган ва рингда тинимсиз ?аракатланаётган ра?иб билан жанг ?илиш ?ийин. ?аракат нафа?ат ?арама-?аршиликка, балки чидамлилик, куч ва ма?орат жангига айланади. Шу нарсани ?аётга ?ам татби? этса бyлади.



?аракатлантирувчи кучни йy?отма

Ишла, ишла ва яна ишла. Назоратни сусайтирма. Йи?илсанг – тур, яна йи?илсанг – яна тур. ?аёт экансан тyхтама, жим турма, Ру?инг бу оламни тарк этмагунча ?ар доим yрнингдан туравер.



Шунчаки ?аракатни давом эт

Сен ?озирча тyхтамас экансан, ?анчалик секин бораётганинг му?им эмас. Агар тy?ри йyлдан кетишда давом этсанг, пировардида yз кyзлаган манзилингга етиб борасан.



Муваффа?ият ?озонган инсон – бу ?оясига соди? ?олган ва, вазиятларга ?арамасдан, ма?сади томон ?аракат ?илаётган инсондир.



Тезлик ?еч ?ачон ?еч кимни yлдирмаган, кутилмаганда тyхташ… мана нима yлимга сабаб. Жереми Кларксон



?унтлик даражангни ани?ла

?унт билан ишла. ?анча ?унт билан ишласанг, шунча кyп натижа бyлади. Сен учун yзинг ?илаётган ишни севишга ва кyринарли натижани геометрик прогрессияда кyпайтиришга имкон берадиган тириш?о?ликнинг (?унтнинг) керакли даражасини ани?ла. Муваффа?иятнинг бор мо?ияти ана шунда.



Кучли тепки эмас, yртача тезлик тамоили му?им.




7-?ОИДА. ?АР ДОИМ ГЛОБАЛ (ОЛИЙ) МА?САДНИ ЁДДА ТУТИШ


Сен ?андайдир ?а?и?ий нарсалар билан шу?улланишинг мумкин эди, тушуняпсанми? Аммо орзуйингга нима бyлди?



Ўз Глобал ма?садингни шакллантир

Ўз Глобал ма?садингни (Бурчни, Вазифани, Йyлни) ани? тасаввур ?илиш ?ис?а муддатли ?аракатларни тартибга солишга ёрдам беради. У а?лни дар?ол пешлайди.



Ди??атингни Глобал ма?садга йyналтир

?ар доим куйманиш ва кундалик майда ва а?амиятсиз масалалар билан шу?улланиш yрнига ди??атингни Глобал ма?садга жамла. ?еч ?ачон умумий манзарани кyздан ?очирма ва сен учун ?а?и?атан ?ам му?им нарсани доим биринчи yринда тутиб тур. Илк манбага ?айт.



Ўйлаб кyр – агар бугун yлиб ?олсанг, ?абртошингда нима деб ёзилган бyларди?



Франклин пирамидаси

(“?аёт Ма?сади”да таърифланган)



Глобал ма?садни ?ар доим эсда тут

(“?аёт Ма?сади”да таърифланган)




8-?ОИДА. УМУМИЙ МАНЗАРАНИ КЎРА ОЛИШ


Ўрмон устидаги тикучар

Сен yрмонда юриб-юриб, бирдан адашиб ?олганингни тушуниб етганингни тасаввур ?ил. Сен шар? ва ?арб ?аерда эканлиги ?а?ида тушунчага ?ам эга эмассан. Сен яна уйга ?айтишинг учун ?айси томонга юриш лозимлигини ?ам билмайсан. Балки чапга, балки yнгга, балки олдинга, балки ор?ага юриш керакдир. Сен йyналишларни йy?отиб ?yйдинг…

Агар yрмон устида тикучарда кyтарилиш ва атрофни кyриб чи?иш, яъни yрмоннинг умумий манзарасини кyриш ва уйинг устида узо?да бур?сиб турган тутунни топиш имконияти бyлганда эди, yшанда пастга тушиб, уй томонга ишонч билан юрса бyларди…



Кичик жангни ютиш, аммо катта урушни ют?азиш

Жанг кетяпти. Жанг yртасида фронт ?yмондони yнг ?анот участкаларидан биридаги жангчиларга ?ийин бyлаётганини кyради. Адъютанти унга рота командири ?а?рамонларча ?алок бyлганини хабар ?илади. Генерал ёшликни эслаб, жангга ?yр?масдан отилади ва бу кичик участкадаги жангни шахсан бош?аради. Охир-о?ибат, бир ярим соатдан сyнг мазкур ну?тадаги вазият сезиларли яхшиланади.

Албатта! Ахир ?yмондоннинг yзи шахсий намуна кyрсатиб, аскарларнинг жанговор ру?ини кyтарди. ?арсаклар! Бош ?yмондоннинг yзи аскарлар бyлинмасини шахсан жангга бошлаб бораётгани манзарасидан яхширо? нарса борми? Оддий аскарлар бу каби камтар ва ?yр?мас генералларни ?ар доим ?урмат ?илиб, севиб келишган…

– 

Бутун жанг эса нима билан тугади

? -

деб сyрашинг мумкин. У жангни биз ют?аздик. Мана нима учун



Бизнинг генерал кичкина ва иккинчи даражали участкада душманга ?арши абжирлик билан курашган yша бир ярим соат ичида ра?иб тепалик ортидан yзининг куч тyплаб турган янги полкини олиб чи?ди ва уни чап ?анотдан жангга киритди. Айнан yша полк жанг та?дирини ?ал ?илди.

Генерал жанг пайтида бир ярим соат армияни бошсиз, бош ?yмондонсиз ?олдирди. У команда пунктини ташлаб кетди ва битта, аммо унчалик му?им бyлмаган масалага эътиборини жамлади.

У умумий манзарани кyра олмай ?олди ва вазият устидан назоратни йy?отди.

У кичик жангни ютди, аммо катта урушни ют?азди.



Манзарани бир бутун тасаввур ?ил

Сен бутун со?анг ривожи манзарасини кyра билишинг шарт. Бутун жанг манзарасини кyра олишинг керак. Барча муаммоларни, о?имлар ва мойилликларни, тамойилларни, ва барча yз имкониятларингни билишинг лозим. Фойда олишга имкон берадиган ва янги уф?лар очадиган ривожланиш учун имкониятларни таний олишинг зарур.

Умумий о?имни ?ис эт.



Масал – Нима учун баъзиларга кyпро?, баъзиларга камро? пул тyлашади

Хизматкор хyжайини олдига кириб, деди:

– Хyжайин! Нима учун менга бор-йy?и беш сyм тyлайсиз, Абдуллага эса ?ар доим эллик сyм берасиз?

Хyжайин деразага ?араб туриб шундай деди:

– Кимдир келаётганини кyряпман. Менимча, олдимиздан беда олиб yтишяпти. Чи?иб, ?араб кyрчи.

Хизматкор чи?ди. Яна ?айтиб кириб, деди:

– Тy?ри, хyжайин. Бедага yхшайди.

– ?аердан олиб келишяпти экан, билмайсанми? Э?тимол, ?ир?излар то?идан эмасмикан?

– Билмадим.

– Боргин-да, билиб кел.

Хизматкор кетди. Яна ?айтиб кирди.

– Хyжайин! Тyппа-тy?ри, ?ир?излар то?идан экан.

– Билмайсанми, беда биринчи yримникимикан ёки иккинчи yримники?

– Билмадим.

– Ундай бyлса бор, билиб кел!

Хизматкор чи?ди. Яна ?айтиб кирди.

– Хyжайин! Биринчи yрим!

– Билмайсанми, неча пулдан экан?

–Билмадим.

– Бор, билиб кел.

Борди. ?айтиб келди ва айтди:

– Хyжайин! Беш сyмдан экан.

– Арзонро? беришмас эканми?

– Билмадим.

Шу пайт Абдулла кириб келди ва деди:

– Хyжайин! Олдимиздан ?ир?излар то?идан келтирилган биринчи yрим бедасини олиб yтишди. 5 сyмдан сyрашди. Аравасига 3 сyмдан савдолашдик. Мен уларни ?овлига ?айдаб кирдим, ?озир туширишяпти.

Хyжайин биринчи хизматкорга ?араб:

– Энди нима учун сенга беш сyм, Абдуллага эса эллик сyм тyлашимни тушунгандирсан?– деди.



Ўйинни кузат

Зийрак ва эътиборли бyл. Умумий манзарага ди??атни жалб ?ил. ?ис?а муддатли эмас, узо? муддатли исти?болга ?ара. Майда-чуйдаларга yралашиб ?олма.

Бурнидан нарини кyрмайди ёки дарахтлар ортидаги yрмонни пай?амайди дейишганда айнан шуни назарда тутишади.



Туннелли кyриш

Бу нега сен билан содир бyлди? Бунга yзинг айбдормисан? Балки сенга туннелли кyриш хасталигинг хала?ит бераётгандир? Э?тимол, yзинг билмайдиган, аммо сенга таъсир кyрсатадиган анчайин глобал жараёнлар юз бераётгандир?

Вазиятда “умумий манзарани”ни кyришга ?аракат ?ил. Ўзгаришларни ва?тида ани?ла ва yз фойдангга ишлат.

Унча а?амиятсиз бyлган yзгаришлар умумий манзарага ва ?атто та?дирингга ?ам таъсир кyрсатиши мумкин.



Го?ида баъзи бир нарсаларни ани?ро? кyриш учун узо?лашиш керак бyлади.



Гyзалликни идрок ?илиш ?а?ида

Из?иринли январь тонгларининг бирида Вашингтондаги метро бекатида бир киши туриб олди ва скрипка чала бошлади. 45 да?ида мобайнида у 6 та асарни ижро этди. Шу ва?т ичида унинг ёнидан мингдан оши? одам yтди, чунки ти?из ва?т пайти эди, улардан кyпчилиги ишга шу йyлдан борарди.

45 да?и?алик концерт пайтида фа?ат 6 киши бир муддат тyхтаб, уни эшитди, яна 20 киши тyхтамасдан пул ташлаб yтди. Муси?ачининг чойча?аси 32 долларни ташкил этди.

Ўткинчилардан ?еч ким скрипкачи дунёдаги энг яхши муси?ачилардан бири Жошуа Белл эканлигини билмади. У шу пайтгача ёзилган энг мураккаб асарлардан бирини ижро этди, 3,5 млн. долларлик Страдивари скрипкаси эса муси?а асбоби бyлиб хизмат ?илди.

Метрода чи?иш ?илишидан икки кун олдин чипта нархи yртача 100 доллар бyлган унинг Бостондаги концертида аншлаг бyлган эди.

Жошуа Беллнинг метродаги концерти Вашингтон Пост газетаси томонидан одамларнинг инъикос, таъб ва устувор нарсалари ?а?ида yтказилган ижтимоий тажрибанинг бир ?исми эди: кундалик му?итдаги но?улай паллада биз гyзалликни ?ис эта оламизми? Унга ба?о бериш учун тyхтаймизми? Кутилмаган вазиятда истеъдодни таний оламизми?

Бу тажрибадан келиб чи?адиган хулосалардан бири ?уйидагича бyлиши мумкин:

Агар биз сайёрамизнинг энг яхши муси?ачиларидан бири ижросидаги ?ачонлардир ёзилган энг яхши муси?а асарларини эшитиш учун бир оз тyхташга ва?т топа олмасак, агар замонавий ?аёт суръати шу ?адар yзига ?амраб, биз бу каби нарсаларга кyр ва кар бyлиб ?олаётган эканмиз – у ?олда яна ?анча нарсаларни назардан ?очираяпмиз экан?




9-?ОИДА. УЛКАН ФИКРЛАШ


Номукаммалликни нишонга олиб, унга теккизгандан кyра, мукаммалликка y? узган ва теккиза олмаган яхширо?. Т.Ж.Уотсон



Кенг фикрла. Каттаро? орзу ?ил

?анча катта бyлса, шунча яхши. Кyламли фикрлашга шароит бyлганда камро? нарсалар ?а?ида yйлаш – бу yз имкониятларини чеклаш ва yзини ёр?ин исти?боллардан ма?рум ?илиш демакдир. Инсонлар ?а?и?атан ?ам буюк ишларга ?обилиятлидирлар, лекин исташсагина. Мана шу ру?ий йyл-йyри? билан бошла.

Кyплаб одамлар иложи йy? деб ?исоблаган нарсаларни орзу ?илишни давом эт. Салбий фикрлаш ва yз сало?иятингни чеклаш yрнига, улкан фикрлаш учун yзингга имкон бер.

Агар сен орзу ?ила олишинг мумкин бyлган ?анча кyп нарса ?а?ида орзу ?илсанг, ?амма нарса бyлиши мумкин.

Ўз реал ма?садларингни белгилаш учун хаёлингни yзинг тасаввур ?ила оладиган даражадаги орзуга ула.

Ўзингни салбий фикрлар билан чеклаш васвасасига берилма. Ўз тасаввурингни озод ?илибгина, сен ?аётда ?а?и?атан ?ам нима исташингни ани?лай оласан.



Буюк бyлишга ?аракат ?ил

?ачондир яшаб yтган буюк одамларга yхшашга ?аракат ?ил. Ўртамиёна бyлишга интиладиган одамлар ?еч ?ачон улу?ворликка эриша олмайди. Буюк бyлиш учун сен улу?ворликка интилишинг лозим.

Сенда кyплаб одамларга ёрдам бериш зарурияти борми?

Агар мисли кyрилмаган улу?ворликка эришишга ?одир бyлсанг, оддий, yртамиёна одам бyлишинг сенга нега керак?

Агар yзингни ?yлга олиб, шараф ва муваффа?иятнинг юксак чy??иларига чи?ишга ?одир бyлсанг, барча одамлар каби яшашинг ва ва?тингни бекорчи нарсаларга сарфлашнинг ?ожати йy?.



Ўз фикрлашингни yзгартир. Ўзингни муваффа?иятга созла

Миллиардер бyлишинг учун сен миллиардер менталитетига эга бyлишинг лозим. Миллиардер менталитети – бу а?лнинг шундай ?олатики, бунда сен yз барча билимларингни, ?обилиятларингни, кyникмаларингни ?yйилган ма?садга жалб ?иласан. Бу сени yзгартирадиган нарса. Улкан нарсалар ?а?ида yйла.



Нефть магнати ?а?ида масал

Бир нефть магнати шогирди билан гаплаша туриб, унинг учун улкан ва кyламдор ма?сад ва режаларни чизиб берди. Шогирд устози ёзаётган ра?амларга ишончсизлик билан ?аради, аммо у янги, келажакнинг яна ?ам улу?вор манзараларини чизишда давом этди.

Табиийки, бу ма?садлар шогирдига жуда маъ?ул келди, аммо у уларни yзига ?еч бир татби? ?ила олмади. Шогирд учун улар yта нореал эди, у уларга ?ачондир эришиши мумкинлигини хаёлига ?ам келтира олмасди.

У миллардер билан yз шуб?аларини бyлишганида, шундай жавоб олди:

"Мен yз бойлигимга yзим эришганман, чунки yз олдимга буюк режалар ?yйгандим. Менинг yзимга ?ам ма?садларим аввалига yта кyламдор ва нореал бyлиб туюлганди, аммо, барибир, мен уларга эришдим".

У шогирдини бо?ига етаклади ва унга бу ерда yсаётган улкан ?ово?ларни кyрсатди. Фа?ат ?ово?лардан биттасигина кичик ва бадбашара эди, чунки у бyш шиша идиш ичида yсаётганди.

Кyплаб одамларнинг кулфати шундаки, – деди миллардер, – улар олдиндан yртамиёна натижага созланиб олишган.

Бизнинг юту?ларимиз ?yйилган ма?садлар билан белгиланади. Биз шиша идишда yсган ?ово? каби улар ичида “yсамиз”. Афсуски, кyпчилик одамлар мyлжални yта паст олишади, бу уларнинг юксалишини чеклаб ?yяди.

Агар сен бир доллар ишлаб топиш ?а?ида орзу ?илаётган бyлсанг, у ?олда ?аёт сени бор-йy?и бир доллар билан мукофотлайди.



Планкани ю?ори ?yй. Одамларни ?айратлантир

Ўз-yзингдан “Мен билан чамбарчас бо?ланиб кетиши лозим стандартлар ?андай бyлиши лозим?” деб сyраб кyр. Бу стандартларни белгила ва уларга амал ?ил. Фирибгарлик ?илма. ?аракат ?увватини тутиб туриш учун планкани яна ?ам ю?ориро??а кyтаравер.



Ю?ори ма?садларни амалга ошмайдиганларидан ажрата билиш му?им

Агар планкани yта ю?ори ?yйсанг – куйиб ?оласан, агар yта паст бyлса – натижа ?ам yртамиёна бyлади. Шу сабабли энг яхши йyл – бу битта асосий ва жуда жиддий ма?садни белгилаш ва уни яна ?ам кичик бyлакларга бyлиш керак      .



Глобусни микроскоп билан алмаштириб тур

Улкан фикрла, аммо му?им жи?атларни ?араб чи?аётганда, танлаган ?олда, тафсилотларга yт.



Тангри томонидан сенга мyлжалланган ?исмат тасаввур ?ила олганингдан кyра каттаро?

Разм сол, дунёда yз имкониятларидан паст яшаётган жуда кyплаб одамлар мавжуд, бунинг сабаби улар исрофгарчилик ?аёт ?а?идаги фикрдан айбдорлик ?исси билан совурилиб кетишади. Яратган эгам yзинг эга бyлишинг мумкин нарсалардан энг яхшисига эга бyлишни ва бyлишинг мумкин кишилардан энг яхшиси бyлишни сенга берди. Энг яхши нарсалар айнан сен учун ?илинди. Агар сен бyлмасанг, унда ким?



Катта одам ?ам, кичкина одам ?ам бир пайтнинг yзида битта ма?сад томон йyлга чи?иши мумкин, аммо кичкина одам – унда тyхтаб ?олиш учун, катта одам эса – ундан яна ?ам узо?ро? бориш учун йyлга чи?ади.



Бургут пашшаларни овламайди.



Дарахт тепасига чи?иш хавфли, аммо одатда энг пишган мевалар айнан yша ерда бyлади.



Заиф одамлар йy?, биз табиатдан ?аммамиз кучли яратилганмиз. Бизнинг фикрларимиз бизни заиф ?илади.



Беадаб лексика, шортилар ёки дипломнинг йy?лиги катта ишлар ?илишга ?еч ?ам хала?ит ?илмайди.



?а?рамонлар идеаллар билан, истеъмолчилар эса инстинктлар билан яшайди. Авадхут Свами



Мен худо бyлишни истагандим, аммо фа?ат Шекспир бyла олдим. Агар бор-йy?и мен бyлишни истасанг, унда сен ким бyласан? Шекспир.



Бургут ?а?ида масал

Бир куни одам бургутнинг тухумини топиб олди ва уни тову??а бостирди. Бургутча жyжалар билан yсди ва уларга yхшаб ?олди: у улардек ?а?а?ларди, чувалчанг ?идириб тупро?ни титарди, ?анотларини ?о?иб, учишга ?аракат ?иларди.

Йиллар yтди. Кунлардан бир куни катта бyлган бургут осмонда ма?рур ?ушни кyриб ?олди. У а?ён-а?ёнда катта ?анотларини силкитганича, шамол шиддатини yзгача назокат билан енгиб учарди.

Мафтун бyлиб ?олган бургут сyради:

– Ким бу?

– Бу бургут, барча ?ушлар шо?и, – деб жавоб берди ?yшниси. – У осмонга тегишли. Биз, тову?лар, эса ерга тегишлимиз.

Шундай ?илиб бургут тову? каби яшаб yтди ва тову? каби yлди, чунки келиб чи?иши тову? эканига ишонар эди.

Сен истайсанми ёки йy?ми, атрофингдаги му?ит сенга таъсир кyрсатади, буни эсдан чи?арма, шунингдек бу му?итнинг чеклаб ?yювчи эъти?одлари умуман сенинг ?обилиятларинг мезони бyла олмаслигини ?ам ёдда тут.




10-?ОИДА. ?УЛАЙЛИК ?УДУДИДАН ЧИ?ИШ


Яланг оё?лар ?еч ?ачон оё? кийими борлардан ?yр?ишмайди.



Нима учун ?улайлик ?удудидан чи?иш кераклигининг учта сабаби

Жуда ?адимий ва жуда тy?ри ибора бор: “Бали? чу?ур жойни, инсон эса яхши жойни излайди”. Бу мутла?о тy?ри ва табиий. ?ар бир инсон yз ?аётини кyпро? ?улай ва ё?имли ?илишга интилади. Яшаш майдони каттаро?, машинаси тезюрарро?, тyшаги юмшо?ро?, компьютери кучлиро? бyлишини истайди. Тамаддуннинг бу инъомларидан воз кечиш мутла?о телбалик бyлган бyлар эди.

Аммо айнан, ?аммаси изига тушган ва ?аёт маълум маънода муваффа?иятли келганини тушунган пайтингда, ?афсала билан яратилаётган ?улайлик ?удуди yзида улкан хавфни яшириб турган бyлиб чи?ади. Бу хавф нимадан иборат ва нима учун биз ундан узо?ро? ?очишимиз керак?

Хyш, хотиржам ?улай яшашнинг нимаси ёмон? Сен yзингни хотиржам сезасан, ?аётингда таваккаллар йy?, ишларинг кетишидан мамнунсан ва бирор нарсани yзгартириш учун ?еч ?андай зарурият сезмайсан. Э?тимол, сен yзингни ?аддан таш?ари бахтли ёки 100% ?они??ан инсон деб ?ис ?илмассан, аммо, лоа?ал, сен yзингни ?улай ?ис ?иляпсан, шундай эмасми? Йy?!

?ар доим сенинг ?улайлик ?удудинг yз-yзини алдашнинг натижаси бyлиб келган. Сен ?озирги ?олатингга яхширо? му?обил йy?лигини, уни яратиш учун сен анча кyп куч сарфлаганингни, ?аётда бирор нарсани yзгартириш учун энди анча кечлигини yз-yзингга гапириб келасан. Сен анчагина ?улай бyлса ?ам битта жойда тyхтайсан ва yз ?yлларинг билан ?аётингнинг барча ?ойилма?ом исти?болларини йy??а чи?арасан.

?улайлик ?удуди сен учун йyлингнинг сyнгги ну?тасига айланади.

Нима учун бу юз беради?



Биринчидан, сен юмшо? бyлиб боряпсан

Бир муддат или? сувли ваннага солиб ?yйилган одам билан нима юз беради? У бyшашади, юмшаб ?олади. Сувда бyлиш анчагина узо? ва?т давом этсачи? Тy?ри, у заволга учрай бошлайди. Унинг мушаклари фаолликни йy?отади ва тез орада у нафа?ат югуриш, балки ?атто шунчаки жойидан туришга мажоли ?олмайди.

Аммо бу фа?ат танага тааллу?ли эмас. Бизнинг миямиз билан ?ам шундай нарса юз беради. Мураккаб вазифаларни ечиш зарурияти йy?лиги мияни сую?лашишига ва фикрлаш равшанлиги, yрганиш ва ?арор ?абул ?илиш ?обилияти йy?олишига олиб келади. Сен ?ар куни битта траектория бyйлаб ?аракатланадиган ва ?ар куни бир хил вазифаларни бажарадиган “сабзовот”га айланиб ?оласан.

?олбуки, ?аётингдаги ?айси давр сен учун энг самарали ва ижодий бyлганини эслаб кyрчи? Ишончим комилки, булар энг тy? ва ?улай пайтлар эмасди. Бировлар талабаликнинг уй?усиз тунларини, бош?алар ?аётлари учун хавфли саё?атлар ва вазиятларни, яна баъзилар ?аммасини ?айтадан бошлашга тy?ри келган ?аётининг ин?ирозли даврларини эслайди.



Кема учун бандарго? хавфсизро?, аммо уни бунинг учун ?уришмаган



Иккинчидан, сен ?аётий ма?садлардан воз кечяпсан

?ар бир ёки ?арийб ?ар бир киши мия пyстло?и остидаги теран жойда ?аётининг энг ардо?ли бир ма?садини асраб келади. ?а, худди “Парижни кyриш ва yлиш” орзуси каби. Энг ?изи?и, кyпинча бу ма?садлар жуда ?ам хаёлий ва эришиб бyлмас эмас. Аммо нимадир ?ар доим бизга хала?ит ?илади. Биз yз ма?садимизни тобора кейинга ва кейинга сураверамиз, атрофимизда ?улайлик ?удуди yсиб борган сари у амалда ?yл етиб бyлмас орзуга айланади. Чунки бир оз бyлса ?ам исси? ваннани тарк этиш ва кyчага чи?иш ?анчалик ?ийин.



Учинчидан, сен yзингни шунчаки билмай yтишинг мумкин

Фа?ат ?ийинчиликларда инсоннинг ?а?и?ий юзи намоён бyлади деган фикр бор, бу бутунлай тy?ри. Сен исси?хона шароитларида бутун ?аётингни яшаб yтишинг ва ?еч ?ачон аслида нимага ?одир эканлигингни билмаслигинг мумкин. Сен ?а?и?атан ?ам жасур ва тадбиркор бyла оласанми? Сен ?а?и?атан ?ам сабр ва сабот кyрсата оласанми ёки бу сенга шунчаки шундай туюляптими? ?улайлик ?удудидан чи?иш ва, yзинг учун бyлса ?ам, аслида ?андай одам эканлигинг ва имкониятларинг ?адди ?аерда яшириниб ётганини тушуниб етиш пайти келди. Ишонтириб айтаманки, натижа сени албатта ?айратга солади.

?улайлик ?удуди эрта ёки кеч ?ар ?андай инсон учун унинг ривожланишини тyхтатадиган ва ?аётни сезгилар таъсирчанлигидан ма?рум этадиган омилга айланади. ?аётингнинг энг ?изи? онларини эслаб кyр. Албатта уларнинг кyпчилиги айнан сен ?андайдир yзгача, экстремал, одатий тартиб доирасидан чи?адиган нарсалар ?илган ла?залар билан бо?ли? бyлиши керак. Ўз ?улайлик ?удудингдан чи??андинг.

Хyш, нима учун буни яна ?илмаслик керак?



?улайлик ?удудидан чи?

?улайлик ?удудидан чи? ва ундан узо?ро? юр. Биз yз ?улайлик ?удудимизда турганимизда, а?амиятга арзигулик ?еч нарса юз бермайди.



Одатланган нарсага ёпишиб олма

Агар сен одатланиб ?олган нарсанг доирасидан чи?ишга ?арор ?илмасанг, сен ?еч ?ачон ?yр?увлар устидан ?алаба ?озониш ва ?анот чи?ариш ?увончини билмайсан. Ривожланиш сенинг ?улайлик ?удудинг таш?арисида юз беради.



Бар?арорлик yликлар учун

Мен одамларнинг кyпинча “Менга бар?арорлик керак” деб айтаётганларини эшитганман. Мен бунга шунчаки “Бар?арорлик yликлар учундир” деб жавоб бераман.



?улай уячангдан сакраб чи?

Бир кунмас бир куни ?уш учишни yрганиши учун пастга сакрашига тy?ри келади. Сен бош?аларнинг парвозини кузатиб, инингда yтиришинг ва бахтли бyлишинг мумкин эмас.



О?имга ?арши суз

?улайлик ?удуди сенга панд бериши мумкин. Юрилавериб текис бyлиб кетган ?илдирак изидан четга о?иб кетмасдан юриш осон, аммо энг кам ?аршилик кyрсатувчи йyл энг омадсиз бyлиб чи?иши мумкин. Баъзида бу йyл бyйлаб юриш жойда депсиниб туриш билан баробар.

Агар шунчаки ?улайлик ва ?ийинчиликлар йy?лиги сени тyла ?они?тирса – жуда соз, аммо сен ?аётдан бутунлай бош?а нарсани исташинг лозим.



Ўз ?yр?увларинг билан кураш

Буюклардан кимдир ?ар куни yзинг ?yр??ан нарсалардан бири билан шу?улланишни масла?ат берганди. Бу жуда ?ийин, аммо му?им.



?аммада ?yр?ув бор

Чиройлилар ?ам, истеъдодлилар ?ам, а?ллилар ?ам, омадлилар ?ам янги нарсани бошлаш, одатий му?итдан чи?иб кетиш, таваккал ?илиш, одатланмаган ниманидир ?илишдан ?yр?ишади. Я?инлари учун, иши учун, баъзан ?аёти учун хавотир бyлади. Яна бош?а нарсалар ?ам бор. ?yр?ув давом этаверади.

Тажрибанг, амалиётинг, ишончинг, ?урматинг, пулинг, истеъдодинг ?анчалар бyлмасин, аммо ?ар сафар янги юксакликка жазм ?илинганда, ?ар сафар са?нага чи?илганда, ?ар сафар я?инларига ?айрилганда – у ёки бу даражада ?yр?ув бyлади. Бу табиий. Бу сен ?али тириклигингдан далолат. Демак, ?yр?ув ор?али, ундан бутунлай халос бyлишга интилмасдан, олдинга бориш керак.



Ўз ?yр?увларинг кyзига бо?

Нафа?ат ?ара, балки у билан жанг ?ил. Бу ерда кескин усуллардан фойдаланиш лозим.

Баландликдан ?yр?асанми? Парашют билан сакрашга бор.

Бошли?ингдан ?yр?асанми – унинг олдига янги рационализаторлик таклифлари билан бор.

Нотаниш кампаниялардан ?yр?асанми – нотаниш давраларга, базмларга ол?а. Ёл?излик пайтида эски ошнанг билан су?батлар ортига беркиниб yтириш yрнига ?ам шу усулни танла.

Мана шуна?а дала шароитларида yрган.



Бош?ача яшашга ?аракат ?илиб кyр

Энг майда-чуйдаларгача янгича яшашга ?аракат ?илиб кyр. Спортнинг янги тури билан шу?уллан. Олдин ?еч ?ачон ?илмаган нарсани ?илишга уриниб кyр. ?ар сафар одатдаги ишлар билан шу?улланаётганда, ?озирнинг yзидаё? мен нимани бош?ача ?ила олишим мумкин деб yзингдан сyраб кyр. Ўзингда янги нарсаларни синаб кyриш, топталган сy?мо?ларни секин-аста тарк этиш одатини ярат.



Ўз чегараларингдан сакраб чи?

Агар ?аергадир ?али бормаган бyлсанг, бу yша ер сенга ё?маслигидан далолат бермайди. Агар нимадир сенинг мажбуриятларингга кирмаса, бу сен уни ?ила олмаслигингни билдирмайди. ?айси лигада yйнашни фа?ат сен ?ал ?иласан.



Сен зерикарли ?аёт кечиряпсан

Кyплаб кишиларнинг ?аёти yзгаришларсиз кечади, бу зерикишга олиб келиши мумкин. Одамзод фан ва техниканинг сyнгги юту?ларидан ба?раманд бyляпти, атрофимиздаги дунё оддий ва нисбатан хавфсиз, унда саргузаштларга жой ?олмаган. Эскича тушунчалар гирдобига тортади.

Аммо ?аётга турли-туманлик киритиш учун кyплаб усуллар мавжуд. Олдингда сени одатдаги маромингдан чи?ариб юборадиган ва ?атто ?yр?итадиган нарсани ?илишни ма?сад ?илиб ол – ишон, сени уй?отадиган, ?афлатдан чи?арадиган, ?айратлантирадиган ва мафтун этадиган жуда кyп нарсалар топилади.



?афасингдан чи?

?афас таш?арида эмас, биз ундан чи?а олмаймиз, чунки у бизнинг миямиз ичида. Кyзпаналарни ташла, ?афасдан чи?, дунёга очи? кyзлар билан ?ара. Ўзинг истаган барча нарсага ?yлинг етади. Бу фа?ат сенинг истагинг. Ягона нарса – биринчи омадсизликдан сyнг ор?ага чекинмаслик керак.



Масал: Ўзи ?аердасиз?

Фалокат туфайли ?алок бyлган бир гуру? одамлар бизникига жудаям yхшаб кетадиган дунёга тушиб ?олишганини пай?аб ?олишди. Бу дунёда барча ?улайликлар ва турли-туман yйин-кулгулар бисёр эди. Бир пайтнинг yзида одамлар дyзахда эканликларини билиб ?олиб, яна ?ам ?атти? ?айратга тушишди.

Енгил ?аётни истаганлар – унга эга бyлишди. Пул, мол-дунё истаганлар – уни олишди. Барча турдаги амбициялар ?они?тирилди. Дyзахда истаган нарсани олишга кyмаклашувчи кyплаб иблислар бор эди.

Аммо “шикоятлар куни” деб аталган кунларнинг бирида бир талай дyзах а?олиси катта иблис ?абулига келиб, шундай дейишди:

– Биз бу ерда ажойиб ?аёт кечиряпмиз: тинимсиз базмлар, ёр?ин кечалар, ?ар ?андай yйин-кулгу мавжуд. Аммо биз кундан-кун заифлашиб бораётганимизни ва бир-биримиздан узо?лашаётганимизни сезиб ?олдик, осонгина эга бyлган нарсаларимизни жуда тез йy?отяпмиз…

– Хyш, нима бyпти, – ?айратланибди иблис, – сизлар ахир дyзахдасизлар-ку, ёки ?аердасиз yзи?



Сен yзгартиришинг керак бyлган ягона одам – бу сенсан

Сенинг ?озирги ?олатинг бу олдинги ?аракатларинг натижаси. Сабаб ва о?ибат ?онунини ?еч ким бекор ?илмаган. Мана yйлаб кyр, эртага бу натижа бош?ача бyлиши учун бугун нима ?илиш керак?

Ичингда ва ташингдаги сен билан юз бераётган барча нарсанинг сабаби – ба?оналар, феъл-атворинг о?ибати. Сенинг душманинг – ма?рурлигинг.



Жилов ?оидаси

99% одамлар жилов ?оидаси бyйича яшайди.

?аётингда бир марта бyлса ?ам дyкон олдида хyжайинини кутиб турган итга, ?ойна?ой, кyзинг тушган бyлса керак, унинг жилови ердан чи?иб турган ?ози??а шунчаки илиб ?yйилган, бу темир парчасидан жиловни чи?ариб олишдан осон нарса йy?дек туюлади, ит тишлари, тумшу?и билан уни кyтариши, сакраши, ор?а оё?ларида туриши мумкин – усуллар ти?илиб ётибди…

Аммо кучукча буни билмайди ёки эркин бyлишни истамайди, ахир хyжайин билан ёнма-ён исси?, ?улай, ?ар доим емиш, сув, бошпана бор… ?аерда унга яхши эканлигини ким ?ам билади – хyжайин билан уйдами ёки ?ишу сову?лари, ?ору-ём?ирлари бyладиган эркинликдами… Эркинлик ва хавфсизлик ?онуни эсла.

Инсон ?ам худди шундай… исси?, ?улай офисда yтиради, ?а?ва ичиб, бутербродлар ейди, ?ар о?шом уйга ?айтади, ?ар тонг яна исси? ва ?улай офисига келади, бу ерда уни “хyжайини кутиб туради”, э?тимол уни ?еч ?ачон кyрмас ?ам…

Занжирланган итга yхшаб инсон атрофида “эркинликка чи?иш учун” кyплаб имкониятлар мавжудлигини кyрмайди ёки кyришни истамайди, шунчаки атрофга назар солиш ва нима ?илиш кераклигини тушуниш кифоя.

Аммо итдан фар?ли yларо?, инсон “эркинликда” yзини исси?лик билан ?ам, ?улайлик билан ?ам таъминлай олиши мумкин, фа?ат истаса бyлгани… Балки уриниб кyриш керакдир, балки ?улайлик ?удудидан чи?иш ва “yз эркининг хyжайини” бyлиш пайти келгандир?



Масал. Ёру? жойдан жавоб ?идирма

Бир киши тунда чиро? тагидаги майсазор устида ниманидир ?идирар эди.

Бош?а одам унинг олдига келди ва сyради:

– Нима излаяпсиз?

Киши жавоб берди:

– Хонадоним калитини.

– ?аерда йy?отдингиз?

– Ана у ерда.

– Нима учун бу ердан излаяпсиз

– Бу ер ёру?ро?-да.

Кулгули, а? Мен бундай демаган бyлардим. Биласанми, биз жуда тез-тез шу каби бемаъни иш ?иламиз. Саволларимизга жавобларни ёру? жойдан излаймиз. Даромад излаб ёру? жойда, бизсиз ?ам ра?обат ю?ори бyлган жойда бизнесимизни яратамиз. Аслида эса бизни бойликка етаклайдиган пуллар, ана у жойда, ?орон?уликда ётибди. Аммо биз ?айсарлик билан ёру? жойдан излашда давом этамиз. Биз у ор?али ?а?и?ий пуллар ишлаб топиш мумкин бyлган ?андайдир янги ва ноёб нарса яратиш yрнига, ша?римизда yн еттинчи тyйхонани очишга пул сарфлаймиз.

Бу туннелли, стереотипли ёки ?улайликдаги фикрлаш деб аталади. Шу сабабли yзингда ноанъанавий фикрлашни ривожлантириш учун ?аракат ?ил.




11-?ОИДА. УСТУВОРЛИКЛАРНИ БЕЛГАЛАБ ОЛИШ




Буюк нарсалар ?а?ида кyп yйлайдиган эмас, балки майда-чуйдалар ?а?ида кам yйлайдиган киши донодир.



Муваффа?иятга эришган кишилар ?ийматидан ?атъи назар ?адриятларга эътибор ?аратишади.



Масал – Тошли банка

Фалсафа профессори yзи та?сил берадиган синф y?увчилари олдига беш литрли банкани ?yйди ва уни диаметри 3 см. дан кам бyлмаган тошлар билан тyлдирди.

Сyнгра талабаларидан “банка тyлами?” деб сyради. “?а, тyла” деб жавоб беришди. Шунда у нyхат тyла банкани очди ва уларни катта банкага тyкиб, уни бир оз силкитди. Табиийки нyхатлар тошлар орасидаги бyш жойларни тyлдирди.

Профессор талабаларидан яна бир марта “банка тyлами?” деб сyради. “?а, тyла” деб жавоб беришди. Шунда у ?ум тyлдирилган ?утини олди ва банкага тyкди. Табиийки, ?ум барча мавжуд бyш жойларни эгаллаб, ?амма нарсани ёпиб ?yйди.

Профессор талабалардан яна бир марта банканинг тyла ёки тyла эмаслигини сyради. “?а, бу сафар шуб?асиз тyла” деб жавоб беришди. Шунда у стол тагидан 2 банка пиво чи?арди ва сyнгги томчисига ?адар банкага ?уйиб, ?умни ?ам бyктирди. Талабалар кулиб юборишди.

Энди эса сен шуни билишингни истайман,

Банка – бу сенинг ?аётинг,

Тошлар – бу оила, со?ли?, дyстлар, фарзандлар каби, ?аттоки ?олган барча нарсаларни йy?отган та?диринг ?ам, ?аётинг тyла бyлиб туриши учун зарур бyлган му?им нарсалар;

Нyхатлар – бу шахсан yзинг учун му?им бyлган нарсалар: иш, уй, машина;

?ум – бу ?олган барча майда-чуйда нарсалар.

Агар банка аввал ?ум билан тyлдирилганида нyхатлар ва тошлар жойлашиши учун жой ?олмаган бyлар эди. ?аётингда ?ам худди шундай, агар ?амма ва?тингни ва ?увватингни майда-чуйдаларга сарф ?илсанг, му?им нарсалар учун жой ?олмайди. Сени бахтли ?иладиган нарсалар билан шу?уллан: болаларинг билан yйна, турмуш yрто?ингга ва?т ажрат, дyстларинг билан учраш. Бир пас ишлашга, уйни йи?иштириш билан шу?улланишга ва автомобилни ювишга ?ар доим ва?т топилади.

Энг аввал тошлар яъни ?аётдаги му?им нарсалар билан шу?уллан; yзинг учун му?имлар нарсаларни белгилаб ол: ?олганлари – бу фа?ат ?умлар.



Осон нарсани эмас, зарурини ?ил

Ва?тнинг ?ар ?андай ла?засида ва ривожланишнинг ?ар ?андай бос?ичида энг му?им иш мавжуд бyлади, уни амалга ошириш мазкур ла?зада энг катта натижа келтиради. Кyпинча бу энг ме?нат талаб ?илувчи ёки мураккаб иш бyлади. Сенинг ва?т захиранг чекланган. Шу сабабли шу каби ишларни ?ил. Улар yз-yзидан ?ал бyлиб кетмагунча чyзма ва кутма. Оддий ишларни эса сен ?ар доим ?илишга улгурасан ёки уни бош?а бировга топширишинг мумкин. Му?им бyлмаган ?еч нарса шошилинч эмас. Нимаики шошилинч бyлса, бу бе?аловатлик, холос.



Камро? ?ил

Аксарият одамлар yта кyп ?илишга ?аракат ?илишади. Уларнинг ?аёти ишлар рyйхати билан тyла, улар одамлар эмас, гyёки роботлар каби бу рyйхатнинг барча бандларини бажаришга ?аракат ?илишади. Бу рyйхатни отиб юбор, аслида нима му?им эканлигини шунчаки тушуниб ет. Робот бyлишни бас ?ил, yзинг севган нарсани ?ил. Буни му?аббат билан ?ил.

Сен учун ?амма нарсадан му?им бyлган ишларнинг му?им бyлмаганлар соясида ?олиб кетишларига имкон берма. ?ар куни yзингни текшириш учун ва?т топ: “Бу менинг ва?тим ва кучимдан энг яхши фойдаланиш бyлдими?”. Ва?тдан фойдаланиш ?аётдан фойдаланиш демак, шу сабабли ва?тингдан иложи борича яхширо? фойдалан.

Муваффа?иятли одамлар му?им нарсаларни жой-жойига ?yйишади ва майда-чуйда васвасаларга берилишмайди. Арзимаган нарсаларга ёпишиб олиш ва пайсалга солиш yрнига, улар энг му?им ишларни биринчи навбатда бажаришади. Бу ?аётдан ?увонишга монелик ?илиб, устингда осилиб турган таранглик ва юкдан халос бyлишга кyмаклашади.

Ми?дор эмас, сифат томон йyнал.



Му?имларини жой-жойига ?yя билиш

Яхши етакчи бyлиш учун сен тартибни белгилашинг ва биринчи yринга ?а?и?атан ?ам му?им ишларни ?yйишинг лозим. Сен му?им, долзарб ва а?амиятсиз нарсаларни фар?лай билишинг керак. Энг му?имига энг ю?ори устуворлик бер. ?илмаса ?ам бyладиган нарсаларга тегма, ?олганлари yз-yзидан йyлга тушиб кетади.

Энг аввало энг асосийсини, му?имини ва (ёки) шошилинчни ?ил.

Иккинчи даражали ишларни бош?а одамларга ёки ташкилотларга йyналтир.

Ўз кундалик ?аракатларингда “кечиктириб бyлмайдиган, шошилинч” кабиларни “му?им ва асосийси”га алмаштир. Бунда сенга “Эйзенхауэр матрицаси” ёрдам беради.



Му?имлари ичидан исти?боллиларини танла

Агар сен ?амма ва?т исти?болли ва му?им нарсалар билан маш?ул бyлсанг – сени шаксиз муваффа?иятли келажак кутиб турибди.

Сен нотy?ри нарсалар ортидан ?увишни бас ?илган за?отинг тy?ри нарсаларга етиб оласан.



Ўз устуворликларингни ёзиб чи?

Ўз устуворликларингни ёзиб чи? ва режасини туз – бу жуда му?им. Режалаштирилмаган нимаики бyлса, бажарилмай ?олади.



80/20 ?оидасини ?yлла

?увватингни нимага йyналтиришни белгила, сyнгра 80/20 ?оидасини ?yлла.

80% ?увватни энг му?им 20% yз харакатларингга йyналтир. ?амма жойда бyла олмаслигинг, ?аммасини била олмаслигинг ва ?амма нарсага улгура олмаслигингни эсда тут. Кyп нарсани бирдан ?илишдан ?оч: кучларнинг тар?алиб кетиши 40% ?увватингни олиб ?yяди.




12-?ОИДА. ЎТА ФАОЛ БЎЛИШ


Таъсир объекти бyлма, балки таъсир ?ил

Ўз ?аётингга жавобгарликни ол. Вазият сени жавоб ?айтаришингга мажбур ?илишини кутиб yтирма – бу сенинг танловингни чеклаб ?yяди. Бyйнингга жавобгарликларни ол ва уларни бажар. Кимдир нимадир ?илишини кутиб yтирма, бунинг yрнига режалаштирган нарсани амалга оширишга кириш.



Ташаббус кyрсат

Ишга муста?ил, тепадан буйру? кутмасдан киришиш учун жуда ?ам тартибли одам бyлиш керак. Э?тимол шунинг учун ташаббус – бу барча компанияларда менежерлардан кутиладиган фазилат бyлса керак. Ташаббусни ?yлдан бой берма. Сенга яхши ?оя келса, уни ю?оридан буйру? кутиб yтирмасдан жорий ?илишга кириш. Одамлар сен фаолиятингга ?анчалик жиддий муносабатда бyлаётганингни кyришса, сени эслаб ?олишади. Ю?орида yтирганларга ?еч ким нима ?илиш кераклигини айтмайди. Уларга ?yшилишни истасанг, муста?ил ?аракат ?илишни бошла.



Тугмачаларга бос

Эртага ташлаб ?yйма. Гапир ва дар?ол бажар. Бyлишинг лозим бyлган жойга бор. Таклиф ?илишларини кутиб yтирма – yзинг таклиф ?ил. Телефон олдида yтирма – yзинг ?yн?иро? ?ил. Овоза тар?ат. Чипталарни сотиб ол ва томошадан ?узур ?ил. Аммо ?овли?ма.



?ар доим ихтиёрийлар ?алаба ?озонишади

?ар сафар ниманидир бажаришга кyнгилли равишда рози бyлсанг, сендан яна кyпро? нарсалар ?илишни сyрашади. Бу яхши. Сен yрганиш, яхши таассурот ?олдириш, кyникмаларга эга бyлиш, янги муносабатлар yрнатиш имкониятига эга бyласан, яъни сенга беришганидан кyра кyпро? нарсаларга эга бyласан.



Муваффа?ият ?аракатга асосланган

Маълум вазифаларни бажаришга сен ?анча кyп рози бyлсанг, сенда ю?орига кyтарилиш учун шунча кyпро? имкониятлар пайдо бyлади.



Муваффа?иятли одамлар ?ар доим олдинга интилишади

Улар yзларидан талаб ?илинганидан кyра кyпро? нарса ?илишади. Ўз мансаб вазифаларига улар ?исоб боши сифатида ?арашади. Ўзларидан талаб ?илинган нарсани бажариб, улар ?ар доим yзларига рyпара чи??ан ?yшимча лойи?аларга эришишади. Жамоавий yйинчи бyлиб ?олиш учун улар ?атто бош?алар yзини четга олган зерикарли ишни ?илишга ?ам тайёр туришади.



Омадли имкониятларни излаш ва яратиш

Омадли имкониятлар уларни изламаётган одамларнинг уй эшикларини камдан-кам та??илатишади. Сен yзинг имкониятларни излашинг ва яратишинг лозим. Сен ?илдиракларни айланишга ва эшикларни очилишга мажбур ?илишинг учун ташаббусни yз ?yлингга олишинг керак. Дунёдаги муваффа?иятга эришган одамлар – бу yринларидан туриб, yзларига керак фурсатни излайдиган одамлардир.

Аслида, атрофимизда имкониятлар ти?илиб ётибди. ?аётда муваффа?ият ?озониш учун бизга айни пайтда берилаётган имкониятлардан тезда фойдаланиб ?олиш лозим. Нимадир yхшамаётгани тy?рисида yйлаб yтириш yрнига, яхшиси yзингдан “Нима бyпти, агар…” деб сyраб кyр.



Со?илда ?улай об-?авони кутиб yтирма

?аммаси ?аддан таш?ари осон: омадли ла?зани кутиб yтирма, ла?занинг yзини ол ва уни омадлига айлантир!

Фаол бyл! ?аракат ?ил, атрофдагиларни ил?омлантир, yйлаб топ, ярат.



Фаоллар ва а?ллилар ичидан фаоллар ютиб чи?ишади. Фаоллар ичидан эса – энг а?ллилари. А?л ва фаолликни бирга ?yшиб олиб бор.




13-?ОИДА. ФА?АТ ЎЗИГА ИШОНИШ


Омадли инсонлардан нима учун улар муваффа?иятли бyлганликларини сyра

Уларнинг жавоблари кишилик олмошлари билан тyлиб тошган бyлади: мен, мени, мен билан ва ?.к., ва фа?ат баъзида биз.

Улардан нима учун баъзи нарсалар амалга ошмаганини сyраб кyр. Кyпчилик муваффа?иятсиз одамлар, болаликда бyлгани каби, муаммолардан инстинктив узо?лашишади, ва yйинчо?ини синдириб ?yйган болакай каби “Менинг yйинчо?им бузилиб ?олди” деб жавоб беришади. Муваффа?иятли одамлар “Мен yйинчо?имни синдириб ?yйдим” деб айтишади.

Муваффа?иятсизлар и?тисодиёт ин?ирозга юз тутди, бозор ?али тайёр эмас эди, етказиб берувчилар зарур нарсаларни таъминлай олишмади деб айтишади. Улар yз хатоларидан хулоса чи?аришмайди ва yз омадсизликлари учун кyплаб сабаблар ва важлар yйлаб топишади.



Нима учун биз yзимизни кyпинча ожиздай ?ис ?иламиз?

Чунки биз yзимизни шунга ишонтирганмиз. Биз бизга кимдир нимадир, бунинг устига бе?араз, беришини истаймиз. Аммо бу ?аётда бепул пишло? фа?ат ?оп?онда бyлади.

Бугунги маданиятнинг буюк уйдирмаларидан бири шундан иборатки, худди сен катта ?аётга ?адам ?yйиш ?у?у?ини олгансанда, аммо лекин ?аердадир, кимдир ?аётингга бахтни, турли-туман бизнес ва лавозим пиллапояларини, саодатли муносабатларни етказиб бериш учун масъулдек.



Айбдорларни излаш

Ўз ?аётингнинг омадсиз траекториясида айбдорларни излаш осон эмас, балки жуда ?ам осон.

Ота-онанг мерос бyйича да?олик генларини беришмади, тасодифан yтган генларни эса мактаб конвейери бера?мларча топтаб ташлади.

Болалик ?ийин кечган, пирогни ?ар куни беришмаса ?ам, уй вазифасини ?ар куни беришган. Бундан таш?ари кyчанинг зарарли таъсири мур?ак ?албни батамом йyлдан урди ва кино, шароб ва доминога yргатди.

Ўлганнинг устига тепган бyлиб, буларнинг барчаси тарбияга ?еч бир ёрдам кyрсатмаган, аксинча ёш синчков а?лга тy?ано? бyлган нотy?ри тузум ва ноадекват ?укумат мавжуд мамлакатда содир бyлди.

Э?тимол, одам бyлиб кетиш учун ?али имконият бор эди, аммо у ?аётнинг барча шодликларига узил-кесил ну?та ?yйган франкмасонлар томонидан маккарона y?ирланди, энди фа?ат ичиш ва аро?нинг нархини яна кyтарганларни сyкишдан бош?а нарса ?олмади.



?урбон ма?оми

Сен yзингга доимий равишда ?урбон ма?омини берасан. ?олатинг ?андай бyлишидан ?атъи назар, сен ?ар доим бунда таш?и кучларни – тарихни, давлатни, ра?бариятни, ир?ингни, ота-онангни, ой фазаларини, болалигингни айблайсан – рyйхат жуда кенг ва зерикарли.

Бировга айбни юклаётган пайтингда, сен бирор нарсани yзгартиришга бyлган yз ?атъиятингга путур етказасан, иродангни фалаж ?илиб ?yясан ва иблислар ва сафсатабозлар уни тyлдиришни жуда ?ам истайдиган масъулиятсизлик бyшли?ини кенгайтирасан.



?аммасига yзинг айбдорсан

?а?и?ат шундан иборатки, ?аётинг сифати учун фа?ат битта жавобгар шахс мавжуд – бу одам эса yзингсан. Агар биз ?а?и?атан ?ам бирор нарсани истасак, биз бу ?а?да yзимиз ?ай?уришимиз керак. Яхшигина ишлашимиз керак.

Албатта, баъзида сенинг назоратингдан таш?ари турган нарсалар омадсизлигингга сабаб бyлиши мумкин. Аммо кyплаб ?олатларда yз омадсизлигингга фа?ат yзинг айбдорсан.

Умуман олганда, ?аётни фа?ат унинг жозибадорлиги учун эмас, балки ?ийинчиликлари учун ?ам ?урмат ?илиш зурур. Улар yйиннинг бир ?исмини ташкил ?илади ва улар алдамчилик эмасликлари – энг яхши нарса.

?ар сафар умидсизликда ёки умидсизлик ё?асида турганингда, кyнгилсизлик ва ?ийинчиликлар юз берганда эсда тут: бу ?аёт сен билан yзига яхши маълум бyлган тилда гаплашаётганидан далолат.



Ўзингни ?абул ?ил

Нимаики кyриб турган бyлсанг, yзинг яратгансан, ?атто беъмани бyлса ?ам бу сенинг ижодинг, уни ?абул ?ил ва унда нимани yзгартириш кераклигини ани?ла.



Ўзингни yзгартир

Вазиятни yзгартириш учун yз фикрлаш тарзингни, сyнгра эса хул?-атворинг моделини yзгартиришинг зарур. Бу ?ар доим мураккаб, аммо ?еч ким буни сен учун ?илиб бермайди.

Агар дунё yзгаришини истасанг – yзинг yша yзгариш бyл. Агар фикрларингни yзгартирсанг, у ?олда ?исларинг ва хатти-?аракатларинг ?ам yзгаради. Бунинг шарофати билан атрофингдаги дунё ?ам yзгаради. Чунки ички yзгаришлар олдин аввалги фикрлаш тарзингга таяниб ?илмаган ишингни ?илишга имкон беради.



Агар тухум таш?и куч томонидан синса, ?аёт бар?ам топади.

Агар тухум ички куч томонидан синса, ?аёт бошланади.

?амма буюк нарсалар ?ар доим ичдан бошланади.



Энг Яхши Кун – бу ?аётинг фа?ат Ўзингники эканлиги ?а?ида хулоса ?илган кунинг

?еч ?андай узрлар ва важлар керак эмас. ?еч кимга ишонма, ?еч кимга суянма ва ?еч кимни айблама. Фа?ат Сен Ўзинг учун масъулсан. Бу Та?дирнинг ?а?и?ий сов?аси. Бу ?аётинг чинакамига бошланадиган тарихий Кун.



?аммаси yз ?yлингда

?ар кунинг ?андай бyлиши об-?авога, кайфиятингга бо?ли? эмас, айни?са у сени атрофингдагиларга бо?ли? эмас. ?аммаси фа?ат Сенинг идрокингга ва нима ?илмо?чи бyлаётганингга бо?ли?.



Шамол йyналишини yзгартиришга бизнинг кучимиз етмайди, аммо биз елкан ?олатини yзгартиришимиз мумкин.



Ўз та?диринг учун жавобгарликни Ўз ?yлингга ол

Бу дунёда ?еч ким сендан ?арздор эмас. Бегона амакига ишонма. Ўзингдан таш?ари сен ?а?ингда ?еч ким ?амхyрлик ?илмайди.



Агар биз yз келажагимизни ?урмасак. У ?олда унга чидашимизга тy?ри келади.



Сенга ?еч ким ?арздор эмас

?еч ким ?еч кимдан ?арздор эмас. ?аётнинг ?атти??yл ?онуни. Жавобгарликни бош?алар елкасига юклама. Ўз хатоларингни yзинг тузат. Бо?иманда бyлма. Ўзингга yзинг ёрдам бер. Сенга керакми – yзинг ?ил. ?еч кимни айблама ва yзингни ?ам о?лама.



Фа?ат yзингга, yз а?лингга ишон.



Ўзингни бу ?аётда ?амма ?у?у??а эгаман деб ?ис ?илма

Дунё, иш берувчи ёки турмуш yрто?инг ?ар доим ва ?ар ?андай ва?тда сенга маош тyлаб туришга ва умуман ?улай ?аёт та?дим этишга мажбур деб yйлашни бас ?ил. Бош?алар сен ?а?ингда ?ай?уришлари кераклиги ёки дунё сендан ?арздор эканлиги ?а?идаги фикр билан яшашни бас ?ил. Бунинг yрнига yз ?адр-?имматингга ва имкониятларингга асосланган имкониятларни ?идир.



Ўз муаммоларингни yзинг еч

?ачонки yз саволларингга yзинг жавоб топа бошласанг, тy?ри ечимларнинг муста?ил манбасига айланасан, сен ра?обатбардош бyлиб борасан. ?адимий шар? ма?олида айтилганидек “Доно одам – yз-yзига масла?атчи”.



Ўз куч манбаингга суян

Ўз куч манбаингни инкор ?илсанг, сен хyжайин ёки етаклаб юрувчини излашга ма?кумсан, ишончинг комил бyлсин, улар албатта топилади. Агар сен yз ?аётинг билан нима ?илишни билмасанг, буни сен учун ?иладиганлар жуда ?ам тез топилади.



Яшаб ?олишинг – yз ишинг

Биз тамаддун туфайли танти?лашиб кетганмиз ва yзимизни фа?ат ша?ар шароитларида сувдаги бали?дек ?ис ?иламиз, аммо олдинда сени нима кутиб турганини билишнинг иложиси йy?. Та?дир та?озоси билан кутилмаган жойда пайдо бyлиб ?олишинг мумкин – вазифанг ?ар ?андай шароитларда ?ам яшаб ?олиш. Сен yз ?yлинг билан таом тайёрлай олиш, гугуртсиз олов ё?иш ?обилиятингга ишонишинг керак. Айи?ни ?уролсиз енгиш – ол?ишланади. Сен дунёни муста?ил бош?аришинг лозим.



?еч ким бизни халос ?ила олмайди – на Тангри, на шо? ва на ?а?рамон.



Мyъжизалар фа?ат бош?а одамлар билан юз беради. Ўз мyъжизангни пухталик билан ва олдиндан тайёрлашинг керак.



Инсон yз найзаларини yзи ясаши даркор.



Агар сиз баландликка кyтарилишни истасангиз, yз оё?ларингиздан фойдаланинг. Ўзингизни ташишларига йyл ?yйманг, бегона елкаларга ва бошларга yтирманг.



Одамлар кечирмайдиган ягона нарса, бу охир-о?ибат уларсиз уддалай олганимиз.



Сиз бош?алар изидан борадиган бyлсангиз, фанда, бизнесда ёки бирор бош?а со?ада ?еч ?ачон муваффа?иятга эришмайсиз. Масура Ибука, Sony компаниясининг асосчиларидан бири



?аётни назорат ?илиш ?оидалари

Ўз келажагинг устидан назоратни бировга бериб ?yйма

На бошли?инга, на мижозларга, на турмуш yрто?ингга, на болаларингга. ?еч кимга. Сен ва фа?ат сен yз ?арорларинг учун масъулсан. Барча ?олганлар фа?ат ниманидир шипшитиш ?у?у?ига эгадирлар. Бу ?ам ?ар доим эмас.



Болаларинг устидан назоратни ?еч кимга берма

Болаларинг ким бyлиб чи?иши мактаб учун фар?и йy?. Университет ва бо?чани-ку гапирмаса ?ам бyлади. Мактабда ва кyчада нимаики юз бермасин – yз боланг учун жавобгарлик бутунлай сенинг бyйнингда. ?аммаси учун. Таълим даражаси учун. Ривожланиш даражаси учун. Эмоционал ?олати учун. ?аммаси учун.



Со?ли?инг устидан назоратни ?еч кимга берма

Врачлар – бу масла?атчилар. Ундан орти? эмас. Врачдан ташхисни олдингми, бош?асида текширтир. Уни ?ис эт, та?лил ?ил. Гиппократ алла?ачонлар “Тиббиёт санъати учта унсурдан иборат: хасталик, бемор ва врач” деганди. Бир тез ёрдам врачи ибораси билан айтганда, “агар бемор тузалишга ?арор ?илса, бу йyлда ?еч ?айси доктор унга хала?ит ?ила олмайди”.



?еч ?ачон ?еч кимга пулларинг устидан назоратни бериб ?yйма

Юзлаб газета ва журналлар тани?ли спортчилар ёки актёрларнинг “профессионаллар”га ишониб, барча бойликларидан “бирдан” мосуво бyлиб ?олганликлари ?а?идаги ма?олалар билан тyлиб-тошган. Тайсон банкрот бyлди, ?озир чу?ур молиявий чо?да. Профессионал молиявий масла?атчилар пулларингни токи улар тугамагунча бош?ариб туришади. “Жин урсин, ахир ?анчалар кyп ?изи?арли ?оялар бор эди-я!…”.



Ўз юридик ишларинг устидан назоратни ?еч кимга бериб ?yйма.

Юристларинг сyзига ишонмаслик керак. Улар шунинг учун ?ам юристлар. Уларга эркакнинг ?атъий сyзи эмас, балки ?о?озда ёзилган ва му?рланган матн му?имро?.



Шахсий ?аётинг устидан назоратни ?еч кимга бериб ?yйма

Бу борада ?атто ?еч кимга ишониш мумкин эмас. Энг яхши дугонанг – бу тотли ва жазосиз секс имконияти пайдо бyлиши билан ?ар? бyладиган афсона.



Демак:

Ўз ?аётинг, бизнесинг, оиланг ва со?ли?инг учун 100% жавобгарликни yз бyйнингга ол



Нолишни бас ?ил

Зорланишни бас ?ил. ?еч нарса ?илмайдиган, аммо атрофида кyп шов?ин яратувчи ангиллайдиган кучукка yхшаб ?олма. Бу yзгаришлар бошланишининг биринчиси. Биз салбий нарсага ди??атимизни тyплаб турсак, yзимиз ?ам салбий ахборотни тар?атамиз. Ўзинг тy?рингда энг яхши фикрлар билан yйла. Бош?алар ?а?ида энг яхши фикрлар билан yйла. Маълумки, нима эксанг – шуни yрасан!



?урбон ролидан воз кеч

Ва?тингни yзингга-yзинг ачиниш билан йy?отма. Иродаси кучли одамнинг yз ?ай?ули ?олатига мотам тутиб yтиргани, вазиятни айблаётгани ёки унга но?а? муомила ?илишгани учун хафа бyлганини ?еч ?ачон кyрганмисан? Йy?, чунки бундай одам yз ?аракати ва уларнинг о?ибатлари учун жавобгарликни бyйнига ола билади, ?аёт ?ар доим ?ам адолатли эмаслиги ?а?и?атини тушунади ва ?абул ?илади. У синовдан шараф билан, сабо? чи?арган ва бунинг учун ?аётдан миннатдор бyлган ?олда чи?а олади. Вазият ёмонлаша бошласа муваффа?иятли одам “Нима ?ам дердик” ёки шунчаки “?аммаси yткинчи!” деб жавоб беради.



Учта нарсани ?илмасликка риоя ?иламиз: шикоят ?илмаслик, айбламаслик, yзини о?ламаслик.



Бинафшаранг билагузук

Оддий ру?оний бyлган Уилл Боуэн одамлар ва уларнинг хул?-атворини yрганиб, фикрларимиз биз нимани ва ?андай гапиришиизга бо?ли? эканлиги борасида хулосага келди, улар yз навбатида эса бизнинг ?иссиётларимизга ва ишларимизга таъсир ?илади. Маълум бyлишича, биз барчамиз жуда тез-тез нолирканмиз, ?ораларканмиз, ?ийбатлашарканмиз. Ишонмайсанми? Текшириб кyришинг мумкин.

Уилл Боуэн yз ?аётларини яхши томонга yзгартиришни ?о?лайдиган барчага оддий бинафшаранг билагузук та?ишни ва навбатдаги 21 кун давомида шикоятлар, тан?ид, ?ийбат ва норозиликларсиз яшашни таклиф ?илди. Агар шу кунлар ичида одам буни эсдан чи?арса ва “та?и?ланган” сyзни айтиб ?yйса, у билагузукни та?илган ?yлидан олиб бош?а ?yлига yт?азиши ва кунлар ?исобини янгидан бошлаши лозим эди. Мазкур ишни билагузук ?аторасига 21 кун битта ?yлда тургунга ?адар давом эттириш керак бyларди.

Бу тажрибанинг самараси кутилганидан ?ам аъло бyлди! Бу дастур ор?али yтган одамлар таниб бyлмас даражада yзгаришди. Тажриба эътибордан четда ?олмади ва уларнинг я?инлари ва дyстлари ?ам унга ?yшилиб, ?yлларига билагузук та?ишди ва яхши томонга yзгаришди.

Нима учун нолишсиз ?аёт каби оддий усул, бу ?адар самарали?

Биринчидан, унга созлана олишнинг yзи му?им. Ўй?онган за?отиё? сен салбий нарсалар ?а?ида гапиришинг мумкин эмаслигини биласан, бунинг энг яхши чораси – бу yзингда, атрофингдаги одамларда ва дунёда ижобий хисларларни пай?ай бошлаш.

Иккинчидан, yзинг, фикрларинг ва айтаётган нарсаларинг устидан yз-yзини назорат ?илиш ортиб боради, бу эса ?ар ?андай инсон учун жуда му?им. ?озир сен фа?ат yрганяпсан, аммо кун сайин англайдиган ?ам бyлиб борасан.

Учинчидан, сен мазкур тажриба ва?тида yзинг ?а?ингда, yз фикрлашинг ва ?аёт тарзинг ?а?ида жуда кyп янги нарсаларни билиб оласан.

?аммага ижобий фикрлашнинг кучи ?а?ида биладигандек туюлади, аммо ?аётдан нолиш ва норозилик нимагадир камаймаяпти.

Сен ?ам бу тажрибани yзингда синаб кyрармидинг?



Сyра, аммо шаф?ат yй?отишга ?аракат ?илма

Агар сенга бирор нарса керак бyлса, у ?олда шунчаки сyраб кyр, аммо ?еч ?ачон ра?м-шав?ат yй?отишга ?аракат ?илма.



Шикоят ?илма ва сyрама. Таклиф ?ил.

Ўз муаммо ва омадсизликларинг ?а?ида шикоят ?илишдан маъно йy?. Амалда одамларга муаммоинг уч пулга ?иммат. Зорланадиган ва тиланадиганлар билан эмас, таклиф ?иладиганлар билан ишлашади.

Ишонма, ?yр?ма, сyрама. Таклиф ?ил.



Ўзингга-yзинг адвокат бyл

Айбловчи ?ам эмас, ?ораловчи ?ам эмас, балки ?имоячи бyл. Бу аёвсиз дунёда ?еч ким сенинг ёнингни олмайди ва камчиликларингни бартараф ?илмайди. Сен yз хавфсизлигинг ва обрy-эътиборинг учун yзинг жавоб берасан. Сен маломатлар ва нафратлардан yзингни-yзинг ?имоя ?илишинг керак.



Сиёсатчиларга ишонма

Сиёсатчиларга ишонма, яъни баъзида улар орасида ?ам ахмо?лар ёки виждонсизлар учраб тургани учун эмас, балки уларнинг иш кyлами кенглиги учун ?ам, чунки ораларидан энг яхшилари ?ам yзларига юклатиладиган ?амма ишни тyли? бажара олмайдилар. Улар ижтимоий мушкул а?волни бир оз юмшатишлари мумкин, аммо уни таг-туби билан йy?ота олишмайди. Улар томонидан яхшиланган ?олат ?анчалик сезиларли бyлмасин, бир дона бyлса ?ам, бу яхшиликдан наф олмаган одамлар ?ар доим топилади. Масалан сен.



Мyжизани кутиш

Мана кyрасиз, эртага ?аммаси бутунлай бош?ача бyлади. ?аёт ме?варида нимадир yзгаради ва атрофимизда алвон атиргуллари бар? урган гyзал бо? пайдо бyлади. Фа?ат бугун эмас. Аммо тез орада, жуда тез орада. Ўта тез даражада эмас, аммо албатта бyлади.

Агар шу каби бо?имиз бyлишини истасак, уни яратишимиз лозимлиги мияга негадир ?еч келмайди.



Умиднинг зарари ва умидсизликнинг фойдаси ?а?ида

Умид – ?алати нарса. У ?аракатларингни фалажлаб ?yяди, у мyъжизани, яъни четдан келадиган мyжизани кутишга ундайди. У сенда ?атъиятсизлик ва сустликни ту?диради.

У сенга ?амма нарсани яхши ?илиб кyрсатади. ?а?и?ий ?аёт yзининг асосли сyзини айтганда, ?исоб-китобларинг yзини о?ламаганда – умидсизлик келади. Умидсизлик – бу нореал кутишлар натижаси. Шу сабабли, бу сенга ё?иш ёки ё?маслигидан ?атъий назар, ?аётни, аслида ?андай бyлса шундай ?абул ?илиш керак.

?еч кимдан ва ?еч ?аердан ёрдам кутма, ?еч ким ёрдамга келмайди. Кyпчилик ваъда беради – аммо, ?еч ким чин кyнгилдан ёрдам бермайди. Ўзингга фа?ат yзинг ёрдам бера оласан. Сенга ?еч ким ёрдам беришга мажбур ?ам эмас. Буни тушуниб ет ва четдан ёрдам олиш умидидан умидингни уз. Агар yзингга yзинг ёрдам бермасанг, у ?олда ким?



Худонинг бизга умидсизликни жyнатишдан ма?сади – бизни yлдириш эмас, балки ботинимизда янги ?аёт yй?отишдир.



Умид yлади – Ма?сад ту?илади!

Мана шуни ?а?и?ий Эркинлик дейдилар! Бу Эркинлик ва Муста?илликка эга бyлишинг учун ботинингда чу?ур яширилган Буюк ?увватни очиб беради.



Эркинлик ва Муста?иллик

Ахир сен ?албингнинг туб-тубида айнан шуни истамайсанми?! Бу сенинг асосий ?адриятинг-ку!

Сен ?аттоки пулни ?ам хохламайсан. Пул – бу эркинлик ва муста?илликка эришиш учун восита.



Кучланишнинг ба?оси ?а?ида

Кунлардан бир кун пилланинг юзида кичкина тир?иш пайдо бyлди, шу ердан тасодифан yтиб кетаётган одам бу кичкина ёри?дан капалак чи?ишга уринаётганини соатлаб туриб кузатди. Анча ва?т yтди, капалак yз ?аракатларини тyхтатгандаек бyлди, тир?иш эса ?ам yша-yша кичкина ?олда эди. Капалак ?yлдан келган ?амма нарсани ?илди шекилли, гyёки бош?а орти?ча нарсага унда орти? куч ?олмагандек туюлди.

Шунда одам капалакка ёрдам бергиси келди, у кичкина чоп?ини олиб, пиллани кесди. Капалак дар?ол чи?ди. Аммо унинг танаси заиф ва кучсиз эди, нозик ?анотлари ?арир бyлиб, зyр?а ?имирларди.

Одам капалакнинг ?анотлари ?адемай кучга тyлиб ёйилади ва учиб кетади деб yйлаганча кузатишда давом этди. Аммо ?еч нарса бyлмади!

Капалак умрининг ?олган ?исмини заиф танасини, ёйилмаган ?анотларини судраб yтказди. У барибир уча олмади.

Нима учун бундай бyлди? Чунки танасидаги сую?лик ?анотларига yтиши ва уча олиши учун капалакка пилланинг тор тир?ишидан чи?ишга сарфланадиган куч керак эди. Буни одам тушунмади.

?аёт капалак учиши ва ривожланиши учун бу ?оби?ни ?ийинчилик билан тарк этишга мажбур ?илганди.

Баъзида ?аётда бизга айнан кучланиш керак бyлади. Агар умуман ?ийинчиликларсиз яшаганимизда, насибамиздан беба?ра ?олардик. ?озиргидек кучли бyла олмасдик. ?еч ?ачон парвоз зав?ини туймасдик.



Аслида сен ёл?изсан

Дyстларим менга ёрдам беришади деб yйлаш – катта гумро?лик. Асло бундай эмас, буни англа ва тушун. Биз дyстларимиз деб атайдиган кишилар ?ам бизга yхшаш одамлар ва уларнинг ?ам yз муаммолари бор.

Сен олдингга ?аракат ?илишда давом этаркансан, улардан кyпчилиги yтмишда ?олиб кетади…

Дyстлик, муносиблари жуда кам бyлган кишилар билан ?а?и?ий дyстлик – тириш?о?ликни талаб ?илади. Агар дyстлик ташлаб ?yйилса – у сyлади. Дyстларингни эсла, дyстларингни сев, дyстларингни ?адрла. Уларнинг хатоларига кyзингни юм. Аммо, фа?ат yзингга ишон.



Ёл?из парвоз ?илишдан ?yр?ма: барчамиз бу Оламда ёл?излигимизни эсда тут. Сен бир yзинг дунёга келгансан ва бир yзинг дунёдан кетасан.



Феълинг ?анчалик кучли бyлса, ?а?и?ий дyстлар шунча камро? бyлади.



?yйиб юборишни yрган

?аётинг давомида кyплаб кишиларни учратишингга тy?ри келди. Сен ?ар доим ёнимда бyлади деб ?исоблаган дyстни ?ам учратдинг, аммо сyнгра нимадир юз берди ва йyлларингиз бир умрга ажралиб кетди. ?аётинг йyлида сен билан охиригача боришга ?одир бyлмаган ёки буни истамайдиган одамлар учрайди – бу аслида унчалик ёмон эмас. ?аёт – бу турли во?еаларнинг кетма-кетлиги бyлиб, баъзан бир-бирларини кесиб yтишлари билан ?ам мафтункор. Баъзида йyлимизда ?аёти тарихи бизники билан охирига ?адар чатишиб кетган одамлар учрайди, баъзида эса улар ?аёт китобимизнинг бор-йy?и бир-икки боби давомида биз билан бирга бyлишади. Ушбу бобнинг ни?оясига етганини тушуниш ва янги вара?ни очишга куч топиш учун ?а?и?атан ?ам жасур одам бyлиш керак. Мард бyл. Биров билан видолашганда ?ай?урма, чунки ?ар бир хайрлашув ортидан янги дийдорлашув келади.



Ёл?изликдан ?yр?ма

Ру?ияти кучли одамлар ёл?изликдан ба?ра олишади. Улар ёл?изликдан yз yтмишларини чи?ири?дан yтказиш ва келажакни режалаштириш учун фойдаланишади. Яна энг му?ими шуки, уларнинг бахти ва кайфияти бош?а одамларнинг феъл-атворига бо?ли? бyлмайди. Улар бош?а одамлар билан биргаликда ?ам, ёл?изликда ?ам бахтли бyла олишади.

Сен ёл?изликни кyтара олмайдиган одамларни биласанми? Улар битта муносиб бyлмаган муносабатдан ?утилиб, яна шундай номуносиб муносабатни бо?лашади.

Нима учун? Чунки улар бош?а одамларга жуда ?ам кучли бо?ланиб ?олишган. Улар ?иссий, э?тимол, молиявий кyмаксиз яшай олишмайди.

Сен ?ар ?андай муносабатларда ?ам биричи yринда турадиган шахс бyлиб ?олишинг лозим. Бу шуни англатадики, сен маълум бир муносабатлардан ро?атланишинг мумкин, аммо буни бирдан-бир ма?сад ?илиб олишинг керак эмас.

Маънавий кучли одамлар ёл?изликда яшай олишади, улар сукунатдан ?yр?ишмайди. Улар yз фикрлари билан ёл?изликда бyлишдан ?yр?ишмайди, улар унумдорликни ошириш учун тин олиш ва?тидан фойдаланишади. Улар yз-yзи билан муло?отдан ба?ра олишади ва бош?а одамлар, дyстлар, муносабатлар ва кyнгил очишлар измида туришмайди, аксинча ёл?изликда ?ам бахтиёр бyла олишади.




14-?ОИДА. МАСЪУЛИЯТНИ ЎЗ БЎЙНИГА ОЛИШ


Ўтмишдаги, ?озир ва келажакдаги хатоларинг учун барча во?еаларнинг бош иштирокчиси, яъни yзингдан таш?ари ?еч ким айбдор эмас. Бу сени чyчитиши мумкин. Аслида унчалик ?yр?инчли эмас. Дунё – иш берувчимиз, у yз ходимларининг муваффа?ияти ва жавобгарлигини кузатади ва уларга яна ?ам йирикро? лойи?алар, ва табиийки, улар татби?и учун яна ?ам каттаро? куч беради. ?ар ?андай омадсизлик – бу яхши дyстлар ва беба?о амалий тажриба орттириш демакдир. Инсон yз сyзи ва фикрлари учун ?анчалик яхши жавоб берса – у шунча кyп муваффа?иятга эришади.



Масъулиятли бyл. Ўзинг, ишинг, ?атти-?аракатларинг учун

?ар бир ?адаминг yзинг ва одамлар олдида, Худо олдида масъулият билан ?yйилиши лозим. Енгилтак бyлишга yзингга имкон берма.

Хато ?ил, сабо? ол, аммо олдинга ?аракат ?ил, ?ар бир хатолик сени янада кучлиро? ?илишини бил. Ўзингни аяма.

Одамларга ёрдам ?ил, фа?ат yз фойданг учун яшама, yшанда бу ?аётда ?ам, нариги ?аётда ?ам бунинг мукофотини оласан. ?албли ва юракли ?а?и?ий одам бyл. Тоза ниго?ли ва эркин фикрли бyл. Юрагингни бегона одамлар ва ёл?он ?адриятларнинг бидъатлари туфайли ?убор ?опламасин.

Иродали бyл ва ?еч нарсадан ?yр?ма, ?yр?увинг бyлсин, аммо бу ?yр?увни бостириш учун куч ва иродага эга бyл.

Эркак номига лойи? бyл.



Ўзига жавобгарликни ола билган шахс, етакчидир

?амма ра?бар ёки бошли? бyлишни истайди. Бир умр ра?барининг инжи?ликларини бажариб yтишни ёки майда югурдак бyлиб ?олишни ?еч ким истамаса керак. Аммо ра?барлик – бу, аввало, нафа?ат yзи, балки ходимларнинг фаолияти ва ?атто фаолиятсизлиги учун улкан жавобгарлик эканлигини кyпчилик англаб етмайди. Чунки бутун жамоанинг иши натижаси айнан ходимлар фаолиятига бо?ли? бyлади. Шунга яраша, фа?ат кучли ва масъулиятли инсон муваффа?иятга эришиши, yз ?аётининг хyжайини ва yз корхонасининг бошли?и бyлиши мумкин.



Етакчилар масъулиятдан ?yр?майди

Улар атрофдагилар фикридан фар? ?илса ?ам муста?ил ?арор ?абул ?илишади. Улар бирор-бир ишни ?илиш учун бош?а одамларга суянмайди. Улар yз ички дунёсига ниго? ташлаб ва yзлари эга бyлган жорий имкониятларига таянган ?олда, ечимни жойида топишга ?аракат ?илишади. Мабодо улар хатога йyл ?yйишса, уни тан олишади ва шу за?отиё? кейинги сафар адашмаслик, хатони такрорламаслик йyлларини yйлаб топишади.



Натижага жавобгарликни бош?а одамлар ёки вазиятларга юклама

Натижа учун, барибир, yша натижага эришини истаган одам yзи жавоб беради. Агар омадсизлик сенинг айбинг билан юз бермаган бyлса ?ам, натижа айнан сенга керак бyлгани сабабли, барча таваккал учун айнан yзинг жавобгар бyласан. Тегишли равишда, ?алаба ?озонганинг та?дирингда ?ам барча мукофотлар айнан сенга тегади.



Жавобгарликни ?ар доим yз бyйнингга ол

Ўз омадсизликларинг ва хатоларинг учун бош?аларни айблай бошлаганингни сезиб ?олдингми? Дар?ол ичингдаги муло?отни бош?а самарали йyналишга ?айта йyналтир. Масалан, yзингга-yзинг “мен вазиятни yнглашим учун нима ?илишим керак?” деган саволни бериб кyр. Сyра ва жавобларни изла.



Худо бyлиш ?ийин, аммо керак

Йyлинг имконсиз бyлиб туюляпти, аммо уни шахсан босиб yтишинг керак. ?анчалар ?айритабиий бyлиб туюлса ?ам ?адам Бос. ?аёт китобининг бир ?исми матни yзгариб кетиши, ?атто тушингга ?ам кирмаган янги масалаларни ечишингга тy?ри келиши мумкин. Жараённи тyхтатиб ёки ?айтариб бyлмайди. Сен ортга ?айтиш кyприкларини ё?иб юборгансан, энди эса ба?оналар излаб, yзингни у ё? – бу ё??а ташлама, энди yзинг yз бахтинг меъморисан.

?yр?инчли, а?



Сен yзинг танлаган одамлар ?уршовидасан

Ходимларингдан баъзи бирлари сени а?лдан оздираяптими, баъзи бир мижозлар хуш ё?майдими, баъзи бир дyстларинг худбинми?

Уларни yзинг танлагансан. Агар бахтсизлигингга атрофингдаги одамлар сабаб бyлса – бу уларнинг айби эмас. Бу сенинг айбинг. Улар сенинг шахсий ва касбий ?аётингда иштирок этишаётгани сабаби шундаки, сен yзинг уларни yзингга тортгансан ва ?олишига рухсат бергансан.

Ўзинг ишлашни истайдиган одамлар ?а?ида yйлаб кyр, yзинг муло?от ?илишни истайдиган мижозлар ?а?ида yйлаб кyр, дyстларинг ?андай бyлишини исташинг ?а?ида yйлаб кyр.

Кейин эса yзингни yзгартир – бош?а одамларда кyришни истаган фазилатларни yзингда ривожлантиришни бошла. Ана шунда худди шундай одамларни yзингга торта бошлайсан.




15-?ОИДА. ?ЕЧ КИМГА ТОБЕ БЎЛМАСЛИК




Муста?ил бyл

Муста?ил бyлиш учун, авваломбор, масъулиятли бyлиш лозим. Ўз ?аёти, ?атти-?аракатлари, я?инлари учун жавобгарликни англаш керак. Одамлар кyпинча жавобгарликдан ?yр?ишади ва ?арор ?абул ?илишдан ?очишади. Чунки ?арор ?абул ?илишни бош?а бировга – ота-онага, эр ёки хотинга, жамиятга ёки давлатга юклаш анча ?улайро?. Ким ?арор ?абул ?илган бyлса, жавобини ?ам yша беради.

Аммо сенинг yрнинга сен учун ?арор ?абул ?илишса, энди бегона ?оидаларга буйсунишдан бош?а иложинг ?олмайди. Демак, энди yз ?аётингни yзинг бош?армайсан. Аммо асосийси – yзингга жавобгарлик yзингда ?олади. ?атто кимдир сен учун бирор нарсани ?ал ?илган та?дирда ?ам, yзинг учун фа?ат yзинг жавоб берасан. Агар сен жавобгарликдан ?очиш мумкин деб yйлаб юрган бyлсанг, у ?олда бу хомхаёллик.



Моддий муста?ил бyл

Муста?ил одам бyлиш учун моддий муста?ил бyлиш керак. Агар сен бировга моддий ?арам бyлсанг, у сеннинг номингдан иш кyриши ва сени бош?ариши мумкин.

Масалан, уй бекасини муста?ил одам деб аташ мумкинми? Ўзи буни англамаслиги мумкин, аммо бека yзи моддий ?арам бyлган оила бошли?ининг кyнглини олишга мажбур. ?аттоки эри бадавлат бyлса ?ам, унинг ?аёти – “олтин ?афас” ичидаги булбулга yхшайди.

Сени бегоналарни пули – бош?алар ишлаб топган пуллар муста?ил ?илмайди. Кичкина бyлса ?ам yзингнинг даромадинг бyлсин.



Бо?ланмаган бyл

Пуллар сенга yз-yзича эркинлик ва муста?илни таъмин эта олмайди. Пулларга, ?улайликларга, ижтимоий мав?ега, ишга ва ?.к. га ?ам бо?ланиб ?олиш хавфи бор. ?ачонки одам бирор нарсани йy?отишдан ?yр?са, yша одамни бош?ариш ва манипуляция ?илиш осон.

Шу сабабли, муста?ил бyлиш учун, бирор нарсага бо?ли? бyлиб ?олмаслик керак.



Сен yз ?арамлигингни англаб етмаслигинг мумкин

Масалан, сен уни ?атти? севаман, севимли инсонимсиз яшай олмайман деб yйлашинг мумкин. Аммо бу севги эмас, бу ?арамлик.



Сенда ?ар доим бyладиган ягона нарса – бу фа?ат yзинг

Агар бирор нарсани йy?отиб ?yйиш ?yр?увидан ?утилсанг, сен ?а?и?атан ?ам муста?ил одам бyласан.



Ўзи-yзига етарли бyлиш

Муста?ил бyлиш – yзи yзига етарли бyлишни ?ам англатади. Ўзи yзига етарли одам бош?алардан таянч ?идирмайди, унинг yзида таянч бyлади. Ўзи yзига етарли ва муста?ил одам бегоналарнинг фикри ва ба?осига ?араб ?олмайди.

Бу “?амма ?атори” бyлмаслик учун жасоратга эга бyлишни билдиради.

Бу yзликни топишни билдиради.



Кyриб турганингдек, муста?ил бyлиш унчалик осон эмас. Аммо тyла?онли ва бахтли yз ?аётингда яшашинг учун у барибир керак.



Фа?ат yз-yзигагагина ?арам бyлган одам барча бахтиёрлардан кyра бахтлиро?дир.



?еч нарсадан ?yр?майдиган одам, ?аммани ?yр?итадиган одамдан кyра ?удратлиро?дир.



Сен ?еч кимга ?арам эмасмисан, демак сенга ?еч ким панд бера олмайди.




16-?ОИДА. ?АР ДОИМ "ЎЗ" ТАНЛОВИНИ ?ИЛИШ


Инсоннинг феъл-атвори мураккаб вазиятларда бирор нарсани танлаётганда равшанро? намоён бyлади.



Балки ?аммаси эмасдир, аммо кyп нарса сенинг измингда

?а, бу ?аётда кyп нарсаларга бирор-бир таъсир ?илолмаслигимиз бор гап, аммо ?аёт бутунлай менинг измимда эмас дея ?арор чи?ариб, yзингни yзинг алдашингга йyл ?yйма. Тy?риси, яшаётган ?аётингнинг катта ?исмини айнан шундай yтган. ?а, сен кyплаб майда, баъзан ?атто сезилмайдиган ?арорлар ?абул ?илгансан, пировардида улар ?озир сен одимлаб бораётган шу сy?мо??а етаклаб келди. Ўз ?аётингни yзинг назорат ?ила олмайсан деган гап-сyзлар эса – бу шунчаки, ?уру? гаплар, атрофдагилар йyри?ига кyра yзингни ишонтиргансан, яъни улар учун керакли нарсани сенга ?илдириш осон бyлиши учун, холос.



Сенда Танлов ?у?у?и бор

Инсонга берилган энг катта ту?ва – танлов эркинлиги. Сендан бош?а ?еч ким – на болаларинг, на дyстларинг зиммангга юклатилган вазифани ?илмайди. Танлов – ?илиш ёки ?илмаслик.

?ар доим танлов бор. Бир ?анча ечимлар ?ар ?андай вазиятда ?ар доим бyлади. Сенинг танловинг – бу сенинг ?арорларинг, ?аётингда юзага келган муаммоларнинг ечими.

Эркин эканлигингни англаш сени жуда ?ам енгил торттиради. Хохлаган нарсани ?илиш эркинлиги.



Сени ?андай яшашингни yзгалалар белгилашига ?еч ?ачон йyл ?yйма

Ота-онагга ?ам, жуфтингга ?ам, болаларингга ?ам бундай имкониятни берма. Ўз ?аётингни yзинг бош?ар, баъзан унга бош?а одамлар аралашишига йyл ?yйишинг мумкин, аммо якуний ?арор фа?ат сеники бyлиши керак. Бу – касб танлашинг, одамлар билан муносабатларинг, диний эъти?одинг ва ?аёт тарзинг фа?ат ва фа?ат сен томонингдан белгиланишини билдиради.

Бу ?оида, айни?са, сени шуб?алар yз гирдобига ола бошлаганида долзарб бyлади. Шуб?алар сенинг заиф томонингга айланишига ва ундан бош?а одамлар фойдаланишига йyл ?yйма.

?еч ?ачон танлаш ?у?у?идан yзингни ма?рум ?илма. Агар сен учун танлашса ?ам, ?арорингни yз ичингда са?лаб ?yй, чунки ва?ти келиб, у ?увонч чечакларидай yсиб чи?ади.



Бу сенинг ?аётинг ва сенда ?ар доим танлов мавжуд

Масалан, сен врач (рассом, спортчи) бyлишга ?арор ?илгандинг, аммо ота-онанг и?тисодиёт институтига киришинг афзалро? дея, буни сенинг номингдан ?ал ?илиб ?yйишди. Сен y?ишни тугатдинг ва и?тисодчи бyлдинг, yзинг севмаган ишда ишлайсан ва ?аётингни чил-парчин ?илишгани учун учун ота-онангдан yпкалайсан. Аслида эса бу Сенинг танловинг бyлган. ?аётинг yзингники бyлган ва сенда энг камида 2 та вариант мавжуд эди:

1. Ўзинг билганингча иш тутиш.

2. Ота-онангга ён бериш, аммо кейинро? yзинг орзу ?илган иккинчи касбни эгаллаш.

Шу сабабли yз масъулиятингни бош?аларга юклашни бас ?ил. ?аётингда содир бyлаётган барча нарса yзинг танлаганинг туфайли, ва бу учун сен жавобгарсан.



?аётингнинг сен истаганингдек бyлиши мумкин

Сен кимнидир истакларини о?лашга ва рyёбга чи?аришга мажбур эмассан.



?ар ким yз йyлидан боради

Агар сен йyлингда мамнуният билан кетаётган бyлсанг, демак, бу ?а?и?ий йyлинг. Ўзингни ёмон сеза бошласанг, ?анчалик узо? юрган бyлсанг ?ам, ундан исталган пайт чи?иб кетишинг мумкин. Бу тy?ри ?арор бyлади.



?еч кимнинг масла?атини эътиборсиз ?олдирма – тингла

Унга риоя ?илиш ёки ?илмаслик ?у?у?ини эса yзингда ?олдир. Бош?а одамнинг яхши масла?атидан фойдалана бил – бу санъат yзингга-yзинг яхши масла?ат беришдан кам эмас.



Елканни танла

?айси йyлдан боришимизни шамол йyналиши эмас, балки елканлар белгилайди. Елканни yрнатиш – фикрларингни етмо?чи бyлган нарсага йyналтиришдир. Сенинг сyнгги манзилингни ?аёт эмас, балки yз танловинг ва тайинланган мyлжалга келиш мажбурияти белгилайди.

Елканларни кyтар ва ?айи?ингни yзинг эришишни истаётган имкониятлар уммонига йyлла.



Чи?ано?лар ва бургутлар ?а?ида масал

Худо инсонни яратганида унга “Ким бyлишни истар эдинг?” деган савол берди. Инсон лом-лим демади, чунки жавобини yзи билмасди.

Шунда Худо уни ?yлидан етаклаб денгиз со?илига олиб борди. Худо денгиз тубидан чи?ано?ни чи?арди ва уни инсонга кyрсатди:

– Агар кyнглингга хуш келса, мен сенга чи?ано? ?аётини таклиф ?иламан. Сен миллионлаб шунга yхшаш одамлар билан денгиз тубида ётасан. Фа?ат о?им келтирадиган нарсалар сенинг озу?анг бyлади. Сенинг ?ар бир янги кунинг янги таассуротлар олиб келмайди, балки шунчаки олдингиларига yхшайди. Аммо ?аётинг таваккалларсиз ва ларзаларсиз кечади, ?алаба ва ма?лубиятлар сени безовта ?илмайди. Фа?ат ?ар замонда чи?ано?ингни очиб-ёпиб туришни айтмаганда, ?амма ва?т хотиржам ?орди? олиб ётасан.

Тангри чи?ано?ни кyрсатганидан сyнг улар баланд то??а чи?ишди. Улар то?даги бургут инини кyришди ва Худо деди::

–Агар истасанг бургут ?аётини танлашинг мумкин. Сен yзинг истаганча баландликда уча оласан. Ўзинг истагандек яшай оласан. Истасанг -энг юксак чy??иларни забт этишинг мумкин. Фа?ат юксакликда yзингга yхшашларни жуда кам учратасан. Шунингдек, ?аерга учиш кераклигини ?ам yзинг танлайсан. Аммо бунинг эвазига бу ?аётда ?еч нарса сенга шунчаки берилмайди. ?ар куни тер ва ?он эвазига озу?а излаб учиб юрасан.

Ўша пайтдан бошлаб yзига чи?ано? ?аётини танлаган жуда кyп одамлар пайдо бyлди ва фа?ат камдан-кам одамлар yзларига бургут ?аётини маъ?ул кyришди.


17-?ОИДА.

МЕНИНГ

АСЛ ДУШМАНИМ – МЕН ЎЗИМ

Сенинг барча кyнгилсизликларинг ва омадсизликларингга на ота- онанг, на жамият, на давр, на давлат, на президент айбдор. Агар барча хатоларинг учун айбдор одамни кyришни истасанг, у ?олда шунчаки ойнага бо?, сен уни албатта кyрасан.



?аётингда yтмишда ?олган ва сени олдинда кутаётган ?амма нарса – бу ?озирги борли?ингнинг акс-тасвиридир.



Душманларинг yз ичингда

На сенинг табиатингга, на вазиятга мос келадиган, аммо сени золимларча бош?арадиган ва сенинг ?исобингдан умр кyриб, сенга фа?ат сар?ит ?олдирадиган душманларинг – жорий ?оидаларинг ва тартибларингдир.



Ўз устингдан, yз идрокинг устидан ?алаба ?ил

Минглаб жангларни ютгандан кyра, yз устингдан ?олиб бyлганинг яхширо?. Ўшанда ?алаба сеники бyлади. Уни сендан на фаришталар, на шайтонлар, на жаннат, на дyзах тортиб олади. Ўз-yзингдан ?олиб келиш учун yз идрокинг устидан зафар ?озон. Ташки муваффа?ият – бу ички муваффа?ият ?осиласидир.



?еч кимни yзгартиришга ?аракат ?илма

Атрофдаги кишиларни yзгартиришга ?аракат ?илиш – бахтсизлик томон энг я?ин йyл. Доноликка биринчи ?адам – yз камчиликларини кyра билиш. Шундай экан, ?аммадан олдин yз камчиликларингни тузат.



Олдин мен “?амма нарса yзгариб кетишига ишонаман” дер эдим. Сyнгра ?амма нарса yзгариши учун ягона усул борлигини тушуниб етдим – аввал yзим yзгаришим керак экан.



Сен yз фирларингни назорат ?илишинг лозим

Улар денгиз тyл?инлари сингари пyртана тyл?инланмасликлари керак.



“Мен фикрларимни назорат ?илолмайман. Фикрлар yзи истаган пайти пайдо бyлаверади” деб yйлашинг мумкин. Сенга айтадиган жавобим шу: “Сен бирор ?уш устингдан учиб yтишини та?и?лай олмаслигинг мумкин, аммо у бошингда ин ?уришига хала?ит ?ила оласан”.



Фикрларингни назорат ?илиш учун энг ма?бул усулни топ

Фикрларингни назорат ?ил. Уларни тийишга ?аракат ?илма, балки уларни бош?ар. Ўзинг учун назоратнинг ма?бул усулини топ. Бу йога амалиёти ёки ?ар кунлик ишларни режалаштириш, фикрни ноодатий объектда тyплаш бyлиши мумкин.

Мисол: а?амиятсиз бирор нарсани (масалан, оддий ?алам) ол ва уни барча томонларини yрганишга ?аракат ?илиб кyр. Такрорлайман, ?амма томонини. У ?аерда, ким томонидан, ?андай ясалган, ?андай бyё? билан бyялган ва ?.к. Сенинг миянг ?алам ?а?ида yйлашни истамайди, сен унга yзинг истаётган нарсани ?илишга yргат. Секин-аста фикрлар бир-бирининг устига сакраб чи?май ?yяди, бегона мавзуларни ти?иштирмайди ва сен yрганаётган нарсани батафсил билиб оласан. Мана шу битта ?обилиятнинг yзиё? оддий иш давомида кyпро? нарсани эсда са?лаш ва кyриш имконини беради.



Му?ими – yзинг билан ?андай муло?от ?илаётганинг

?ар доим му?им бир ?оидани эсда са?ла – ?аётинг сифати сенинг муло?отинг сифатига бо?ли?. Бош?алар билан ?андай муло?от ?илишинг энг му?ими эмас – сен yзинг билан ?андай муло?от ?илаётганинг му?имро?. Ди??атингни нимага ?аратсанг, yшанга эга бyласан. Агар сен ижобий натижа изласанг – натижа ижобий бyлади. Бу – табиатнинг устувор ?онуни.

Резинкали тасмасидан а?л учун маш? воситаси сифатида фойдаланишинг мумкин, у а?лингни ?аётингнинг фа?ат ижобий фикрлари ва унсурларига ?аратишга мажбурлай олади. ?андай ?илиб дейсанми? Резинка тасмани билагингга та?. ?ар сафар салбий ёки заиф фикр миянгга су?илиб кирса, билагингдаги резинкали тасмани тортиб, сyнг ?yйиб бор. Маш? давомидаги зyр бериш туфайли сенинг миянг салбий фикрлашни о?ри? билан эслай бошлайди ва сенда тез орада идрокнинг кучли ижобий созланмаси ?осил бyлади.



?yр?увинг – энг ёмон душманинг

?аётни yз ?yлингга олишинг ва yзингда ишончни ривожлантириш учун, сен ?yр?увдан халос бyлишинг лозим. ?ар ?андай салбий фикр бадбашара бошини кyтарган за?отиё?, уни йy? ?илиб ташла. Хавотирли ички муло?от пайдо бyлган за?отиё?, уни yчир. ?yр?увинг – энг ёмон душманинг.

?yр?ув фа?ат бизнинг фикрларимизда яшаши билан яхши, демак уни бош?арса бyлади. Биз икки нарса тy?рисида бир ва?тда yйлай олмаслигимиз ?ам бу вазифани осонлаштиради. Шу сабабли, шуб?а миянгга ёпирилиб келган за?оти, муаммо ?а?ида эмас, ма?сад ?а?ида yйла. Агар кимдир сени чyчитишга ?аракат ?илса, “Мен бу ?а?да yйлашни истамайман” деб жавоб ?ил.



Важлар ?идирма

Умуман, истак бyлса ?ар ?андай ?атти-?аракатни о?лаш мумкин. Иш yзимизга келиб та?алса, бизнинг важ излайдиган айёр, эпчил ва тарафкаш а?лимиз yртага чи?ади. Шу сабабли биз ?ар доим yзимизга ёки бировга бирор ишнинг нима учун амалга ошмагани сабабини тушунтира оламиз. Далиллар ?ам темирдан бyлади, талаффузимиз ?ам ишончли бyлади. Аммо бу боши берк кyчага элтувчи йyл. Натижа нима учун салбий бyлгани сабабларини излаш эмас, аксинча унинг ижобий бyлиши учун ечимларни излаш анчайин тy?ри ва амалийро? бyлади.



?урувчи ?а?ида масал

Бир ?урувчи бор эди. Бутун умри давомида у уйлар ?урди, аммо ва?т келиб ?ариди ва у пенсияга кетмо?чи бyлди.

– Мен бyшаяпман, – деди у иш берувчисига. – Пенсияга чи?аяпман. Кампирим билан невара-чеваларни катта ?илмо?чиман.

Хyжайин бу инсондан шунчаки айрилишни истамаётган эди ва ундан илтимос ?илди:





Конец ознакомительного фрагмента. Получить полную версию книги.


Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию (https://www.litres.ru/pages/biblio_book/?art=56536820) на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.



Если текст книги отсутствует, перейдите по ссылке

Возможные причины отсутствия книги:
1. Книга снята с продаж по просьбе правообладателя
2. Книга ещё не поступила в продажу и пока недоступна для чтения

Навигация